‘Zwarte dinsdag’ in Frankrijk. Medewerkers van de Franse spoorwegen trappen vandaag een grootschalige staking af, die tenminste drie maanden moet duren. Waar gaat het de stakers om?
De vakbonden willen elke vijf dagen twee dagen lang het werk neerleggen. Ze protesteren daarmee tegen de hervormingsplannen van de Franse president Emmanuel Macron. Het treinverkeer in Frankrijk ligt hiermee grotendeels plat.
Waar gaat het om?
Macron wil het Franse spoorbedrijf SNCF grondig hervormen, en het monopolie van het bedrijf breken. Europese wetgeving dicteert dat het spoorbedrijf open moet staan voor concurrentie. Vakbonden vrezen dat Macron hiermee de weg vrijmaakt voor privatisering van het spoor.
De beoogde hervormingen hebben gevolgen voor het personeel, dat daarna minder profiteert van een aantal riante voordelen. Zo heeft het SNCF-personeel nu nog een levenslange baangarantie, en mogen medewerkers en hun gezin hun leven lang gratis met de trein reizen. Ouders, grootouders en schoonouders van werknemers krijgen bovendien jaarlijks vier treinkaartjes. Volgens de Franse Rekenkamer profiteren 1 miljoen Fransen van die regeling, die zo’n 100 miljoen euro zou kosten. Dat drijft de kosten van de treinkaartjes voor ‘gewone’ burgers enorm op.
Meer over de riante voordelen voor Frans treinpersoneel
Eveline Bijlsma in Parijs: Strooien met treinkaartjes
Ook gaat spoorwegpersoneel vroeg met pensioen: kantoormedewerkers mogen er op hun 57ste al mee stoppen, machinisten met 55 jaar. Macron wil een einde maken aan deze voordelen.
Macron onderhandelt nog wel met de bonden over de hervormingen. Mocht de staking uit de hand lopen, dan kan hij dus nog concessies doen aan het personeel.
Van de machinisten doet 77 procent aan de stakingen mee. Bij de andere spoormedewerkers is de stakingsbereidheid wat minder: 48 procent doet mee.
Wat zijn de gevolgen?
De vier grote spoorvakbonden bundelen hun krachten bij de stakingen. Ze roepen het personeel op twee van elke vijf werkdagen te staken. De stakingen gaan drie maanden duren, en eindigen dus in juni. Voor Franse forenzen brengen de acties enorme hinder met zich mee. De meeste binnenlandse treinen naar Parijs rijden niet, en slechts één op vijf tgv’s rijdt, waardoor bussen overvol zitten. Vooralsnog hebben de stakingen geen gevolgen voor de Thalys tussen Amsterdam en Parijs.
Voor ander internationaal treinverkeer zijn de gevolgen wel groot. Volgens de SNCF rijden er ook geen treinen naar Zwitserland, Italië en Spanje. Naar Duitsland rijdt een op de drie treinen, en van de Eurostar-treinen naar Londen en Brussel rijden er drie op de vier niet.
Emmanuel Grondein, leider van Sud Rail – een van de vier vakbonden achter de stakingen – zegt dat de actie ‘niet alleen spoorpersoneel, maar de hele publieke dienst’ verdedigt.
Eerdere stakingen liepen niet goed af voor Franse regering
De laatste keer dat een Franse regering in een dergelijke mate te maken kreeg met de spoorwegvakbonden was in 1995. Toenmalig premier Alain Juppé voelde zich toen gedwongen af te zien van hervormingen. Uiteindelijk leidden de acties tot het aftreden van Juppé.
Een groot verschil met toen is dat Macron de publieke opinie aan zijn kant heeft: volgens een peiling door het Franse bureau Ifop vindt meer dan de helft van de bevolking de stakingen niet gerechtvaardigd.