De kans is klein dat de Europese Unie nog voor de zomer instemt met visumvrij reizen voor de Turken. Het Europees Parlement wacht hiermee totdat Turkije aan alle eisen hebben voldaan.
Het is ‘absoluut niet aan de orde’ dat dit eerder gebeurt, zegt de voorzitter van het Europees Parlement Martin Schulz woensdag in een interview met de Duitse radiozender Deutschlandfunk. De plannen worden volgens hem op de lange baan geschoven.
Journalisten
Daaronder valt ook de omstreden Turkse terreurwetgeving, die de regering regelmatig inzet om journalisten en activisten op te pakken. Turkije zet woensdag opnieuw de hakken in het zand. ‘Ankara heeft de wetgeving nodig om Koerdische terroristen en de dreiging van terreurbeweging Islamitische Staat (IS) het hoofd te bieden,’ zei de Turkse minister van Justitie en afgezant voor de EU Volkan Bozkir tijdens een toespraak op de Turkse staatstelevisie. Turkije heeft al aan de Europese eisen voldaan, vindt hij.
Lees ook Wat wacht Europa als Turkse visumplicht vervalt?
Vorige week al zei de Turkse president Recep Tayyip Erdogan dat Turkije onder geen beding van plan is de antiterreurwetgeving aan te passen. Voor de EU had hij maar een boodschap: ‘Wij gaan onze eigen weg, doen jullie dat ook’.
Chantage
Eerder op woensdag dreigde Turkije opnieuw de vluchtelingenkraan open te zetten, als de EU niet ingaat op de visumliberalisering. Burhan Kuzu, adviseur van Erdogan, twitterde: ‘Het Europees Parlement bespreekt de visumliberalisering voor de Turkse burgers. Als het verkeerde besluit wordt genomen, dan sturen wij de vluchtelingen terug naar Europa’.
Tijdens een debat in het Europees Parlement in Straatsburg over de kwestie was voornamelijk de zwakke positie van de EU ten opzichte van Turkije onderwerp van gesprek. ‘Het gaat niet om details,’ zei Europarlementariër Sophie in ’t Veld (266). De EU maakt zich op deze manier ‘kwetsbaar voor chantage’, vindt zij. ‘Iedereen die de media volgt kan zien dat het niet in orde is met Turkije’.
Ook PvdA-politicus en EU-rapporteur voor Turkije Kati Piri zegt dat de EU geen uitzondering moet maken voor Turkije: ‘Zolang de antiterreurwetgeving in het land misbruikt wordt om journalisten de bak in te gooien, academici de mond te snoeren en politici te intimideren, kan er geen sprake zijn van visumliberalisering,’ zegt Piri.
‘Dit gaat niet over het al dan niet voldoen aan eisen,’ zei de Zweedse parlementariër Malin Bjork. ‘Het is een politiek proces waarbij de EU laat zien dat het bereid is heel veel te slikken als het aankomt op schendingen van mensenrechten en vrijheid’.
Minister van Defensie Jeanine Hennis erkende in haar rol als voorzitter van de EU-lidstaten dat de situatie niet ideaal is, maar benadrukte dat ‘we de positieve ontwikkelingen ook niet mogen vergeten’. Turkije zal volgens haar getoetst worden op zijn verdienste.
Dinsdag kwam naar buiten dat de Europese Unie al werkt aan een alternatief plan, mocht de deal met Turkije stranden. ‘Plan B’ is om de Griekse eilanden te gaan gebruiken als semipermanente opvangkampen, vergelijkbaar met die in Jemen en Jordanië.