Aan de werkelijkheid zal het illegalenakkoord van VVD en PvdA niet veel veranderen, maar het kabinet-Rutte kan weer even door. En heel misschien wordt Nederland iets minder interessant voor wie denkt te mogen blijven door lang te blijven rondhangen.
Het tweede kabinet-Rutte kan weer even door. Dat is de belangrijkste betekenis van het compromis dat VVD en PvdA gisteravond bekendmaakten over de verscherping van de illegalenopvang.
Het akkoord gaat over relatief weinig geld, het gaat niet over heel veel mensen, aan de werkelijkheid zal het niet veel veranderen en er kunnen zo maar nieuwe gerechtelijke uitspraken opduiken die het akkoord weer onder druk zetten.
Als er toch een winnaar is bij dit vooral politieke en symbolische akkoord, dan is dat de VVD. Die wenste de gemeenten te houden aan het akkoord dat de gemeenten in 2007 sloten met het kabinet-Balkenende, van CDA, PvdA en ChristenUnie.
Tegenover het generaal pardon voor 27.000 afgewezen asielzoekers stond dat gemeenten beloofden te stoppen met hun opvang voor afgewezen asielzoekers en andere illegalen.
Concessie
Tientallen gemeenten hebben zich niet aan dat akkoord gehouden en als het aan de PvdA had gelegen was de illegalenopvang door de gemeenten blijvend door de vingers gezien. Als de VVD dat had geaccepteerd, zou dat de derde concessie zijn geweest die VVD-leider Mark Rutte op dit gebied had gedaan aan coalitiepartner Diederik Samsom.
Eerder slikte Rutte al het ‘kinderpardon‘ dat Samsom wenste. En een jaar geleden schrapte Rutte het beboeten van illegalen onder druk van Samsom, die in ruil daarvoor wel een beetje minder nivellering moest accepteren.
Mooi geweest
Voor VVD-fractieleider Halbe Zijlstra was het nu wel mooi geweest. Niet onbelangrijk is ook, dat de verhouding tussen de regeringspartijen is veranderd, vooral sinds de provinciale verkiezingen van vorige maand. De PvdA is binnenkort een betrekkelijk kleine partij in de Eerste Kamer en daarmee van minder betekenis voor de VVD.
De PvdA staat bovendien op de rem met de lastenverlagingen die de VVD wil. En de VVD heeft naar het zich laat aanzien minder te duchten van nieuwe verkiezingen dan de PvdA.
Tegen die achtergrond is het niet zo vreemd, dat de VVD als een soort winnaar kan worden beschouwd. Op papier, tenminste. Volgens de deal van gisteren mogen alleen vijf grote steden nog enkele weken opvang bieden aan illegalen en alleen nog als ze in principe bereid zijn om het land te verlaten. Vervolgens kunnen ze tot hun vertrek, net als nu, naar Ter Apel.
Eigen rekening
Maar niets staat andere gemeenten in de weg om, net als nu, zich beroepend op hun zorgplicht of de openbare orde, toch voor eigen rekening aan illegalenopvang te doen. Illegalen die op straat komen, kunnen net als nu nog altijd naar de daklozenopvang of door kerken of particulieren worden opgevangen.
Er zal hooguit een beperkt aantal onwillige illegalen extra het land verlaten. Aan het aantal van ongeveer 100.000 illegalen in Nederland verandert weinig.
Pardonneren
Als er toch een praktische betekenis aan de deal van VVD en PvdA kan worden toegekend, is het dat Nederland mogelijk iets onaantrekkelijker wordt als aankomstland waar je eindeloos kunt blijven procederen en rondhangen en opgevangen worden tot je uiteindelijk toch wel een verblijfsvergunning krijgt.
Bovendien is het voorlopig wel even gedaan met het pardonneren van illegalen, na het generaal pardon van 2007 en het kinderpardon van 2012.