De zomer van de boerenprotesten wordt ook de zomer van droogte en watertekort. En dat is geen incident. Ook in de toekomst zal dit zo zijn. Om de grotere extremen in het weer op te vangen, is ruimte nodig voor bijvoorbeeld waterbuffers, maar ook hier stuit het land op ruimtegebrek, bureaucratie en trage reactie van de overheid. Tijd voor actie, schrijft Carla Joosten.
Het dringt door dat het land er alweer een nieuw complex probleem bij heeft. Nederland is onvoldoende voorbereid op toenemende droogte en extremiteiten in het weer. Eén van de redenen is lamlendigheid van het bestuur. De droogte is namelijk al heel wat zomers een probleem voor de scheepvaart, de boeren en de bodem, die inklinkt en verzilt.
Deskundigen zeggen al langer dat vaart moet worden gemaakt met de klimaatadaptatie. En de deskundigheid is groot in dit land dat wereldwijd bekend staat om zijn strijd tegen het water. Die strijd was veelal gericht op beveiliging tegen wassend water, maar droogte is evenzeer een vijand. En dit allemaal als gevolg van een grote vraag naar water in tijden van een tekort aan regen, hogere temperaturen en weinig aanvoer van water via de Rijn.
Beschikbare water wordt streng verdeeld. Veiligheid staat voorop
Intussen leidt de droogte tot het uitroepen van een nationale crisis en zijn acute maatregelen genomen. Zo wordt het beschikbare water streng verdeeld. Op de eerste plaats komen daarbij de veiligheid van dijken en het voorkomen van onomkeerbare schade aan bijvoorbeeld de natuur. Dat gaat gepaard met slimme Hollandse waterbouwkunde en -beheer.
Via het IJsselmeer – ’s lands grootste waterbuffer – kunnen de noordwestelijke waterschappen water afvoeren naar West-Nederland. Extra water gaat vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal en de Lek naar West-Nederland om de verzilting tegen te gaan. Die verzilting verergert doordat de normale doorspoeling via rivieren en kanalen moeizaam gaat door het watertekort.
Welke sectoren lijden?
De scheepvaart, de landbouw en intussen ook de natuur lijden zichtbaar onder de uitzonderlijke droogte en de lage rivierafvoeren. De droogte manifesteert zich met name in het zuiden, oosten en zuidwesten van Nederland waar verboden gelden voor wateronttrekking. Schepen kunnen door de lagere waterstand veel minder dan normaal worden beladen en wachttijden bij sluizen nemen toe. Ook de waterkwaliteit staat onder druk vanwege de geringe aanvoer in combinatie met een verhoogde watertemperatuur.
Ook zijn er tijdelijk pompen geplaatst om de Twentekanalen van extra water uit de IJssel te voorzien, gelden bij sluizen schutbeperkingen voor de scheepvaart om water vast te houden en verzilting tegen te gaan. In grote delen van het gortdroge zuiden en oosten van het land (Zeeland, Limburg en de Achterhoek) hebben de Waterschappen het onttrekken van oppervlaktewater verboden. Dat verbod treft vooral boeren.
Slim waterbeheer dankzij eeuwenoude kennis en ervaring
Het slimme gejongleer met het water is te danken aan eeuwenoude kennis en ervaring, maar de wereld verandert en het waterbeheer vergt aanpassing daaraan. Zorgde sneeuw in de Alpen in het verleden meestal voor voldoende aanvoer van water in de Rijn, dat is door de stijgende temperatuur niet meer zo. En als het amper regent, volgt al snel een watertekort.
Het nieuwe goud: maak van zout water zoet water
En dus studeren de waterbeheerders voortdurend op nieuwe maatregelen om nog grotere watertekorten te voorkomen. Eén ervan is de aanleg van watersystemen die meer water vasthouden en het beschikbare water slimmer verdelen. ‘We innoveren als een tierelier,’ is te horen bij de kenners.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?