Premium Lock Waarom burgerlijke ongehoorzaamheid tegen ‘klimaatcatastrofe’ onzin is

03 januari 2022Leestijd: 9 minuten
Ccultuurhistoricus David van Reybrouck (links) en EW-columnist Simon Rozendaal . Foto's: ANP.

Schrijver David Van Reybrouck voorziet een ‘klimaatcatastrofe’. Hij is te somber en vergeet dat de oplossing nog niet voorhanden is, reageert EW-columnist Simon Rozendaal.

Het is doorgaans niet verstandig om te roepen dat er brand is. De enige uitzondering is wanneer je de eerste bent die een brandlucht ruikt. Dan kan het levens redden om luid ‘BRAND!’ te roepen.

Simon Rozendaal (70) is scheikundige, erelid van de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging en wetenschapsjournalist. Hij schreef meer dan 25 boeken en is columnist van EW.

In alle andere gevallen is paniek een slechte raadgever. Bij brand moet analytisch worden geredeneerd. Waar is de brandhaard, waar de uitgang, zijn er handdoeken die nat gemaakt kunnen worden om te voorkomen dat we giftige rook inademen? Oplossingsgericht denken blijft het advies in elke noodsituatie. Ook bij het klimaatprobleem.

De laatste jaren is er geen gebrek aan mensen die naar opvallende uitingen zoeken om aandacht te vragen voor de stijgende CO2-concentratie in de atmosfeer en de gevolgen daarvan voor het klimaat. De demonstranten van Extinction Rebellion gingen aanvankelijk als lijk op straat liggen, scholieren staakten met humoristische dan wel schunnige spandoeken, de Zweedse activist Greta Thunberg kastijdt de internationale elite en de Belgische schrijver en cultuurhistoricus David Van Reybrouck sprak de 50ste Huizinga-lezing uit. In dit weekblad, mede-organisator daarvan, werden er in het kerstnummer tien pagina’s voor uitgetrokken.

Van Reybrouck roept op tot burgerlijke ongehoorzaamheid

Van Reybrouck heeft tegenwoordig een relatie met schrijver en filosoof Eva Rovers – zo vertelde het stel onlangs in Vrij Nederland. Zij is van Extinction Rebellion en overtuigde haar geliefde dat alleen radicale acties en dito beeldspraak de planeet kunnen redden. En dus roept hij burgers op om uit protest geen belasting te betalen en staan we volgens de cultuurhistoricus aan de ‘vooravond van een mondiale klimaatcrisis die in korte tijd grote delen van het leven op aarde zal aantasten of zelfs onmogelijk zal maken’.

Waar hebben we dit refrein eerder gehoord?

In 1969 voorspelde de Amerikaanse bioloog Paul Ehrlich dat Engeland in 2000 niet meer zou bestaan. Rond die tijd poneerde zijn collega George Wald dat wanneer er geen drastische maatregelen zouden worden genomen, de beschaving in vijftien tot dertig jaar zou eindigen. In 1982 zei de directeur van het VN-milieuprogramma dat wanneer er niet naar hem werd geluisterd, er in 2000 een milieucatastrofe kwam met de impact van een kernoorlog.
In 1989 voorspelde een hoge VN-ambtenaar dat zonder drastische maatregelen na 2000 hele landen onder de zeespiegel zouden verdwijnen. In 2006 voorzag Al Gore dat we in tien jaar tijd het ‘point of no return’ gingen passeren. Dat had zich dus zes jaar geleden moeten afspelen, maar in een vers rapport van het Breakthrough National Centre for Climate Restoration is dit kantelpunt naar 2050 doorgeschoven: dan is de aarde grotendeels onbewoonbaar en houden naties op te bestaan.

Al dat gesomber fnuikt jonge mensen. De 20-jarige zangeres Froukje Veenstra (artiestennaam Froukje) – in de Volkskrant uitgeroepen tot een van de aanstormende talenten van 2022 – zei in een interview met de NRC: ‘Er hangt bij mijn leeftijdgenoten een soort we-gaan-toch-wel-dood-sfeer.’ Ze koppelde dat aan de ‘klimaatcrisis’, waarover ze het liedje schreef, ‘Groter dan ik’, waarmee ze doorbrak.

Nog nooit had een generatie het zo goed, toch suïcidale somberheid

Een jonge vrouw, levend in een tijdperk waar de kindersterfte vrijwel is verdwenen en in een land waar de luchtvervuiling vrijwel is verdwenen. Nog nooit had een generatie het zo goed en ze vallen ten prooi aan suïcidale somberheid omdat …., tja waarom eigenlijk? …omdat het een ietsiepietsie warmer is dan vroeger.

Deze paniekzaaierij werkt averechts, waarschuwt Harvard-psycholoog Steven Pinker in zijn laatste bestseller Enlightenment Now. Hij verwijst naar onderzoek dat de meeste mensen de hakken in het zand zetten wanneer ze horen dat de planeet vergaat in een ‘klimaatcatastrofe’, terwijl ze zich wel betrokken voelen wanneer wordt verteld dat technologische oplossingen in de pijplijn zitten.

Het is trouwens opmerkelijk dat Van Reybrouck meent dat hij predikt in de geest van Rudy Kousbroek, die vijftig jaar geleden de eerste Huizinga-lezing hield. Ik kende Kousbroek niet goed, we waren veertig jaar geleden beiden aan NRC Handelsblad verbonden, heb hem slechts de hand geschud, maar weet wel dat hij een radar had voor gekakel. Hij was vermoedelijk de Leidse Pieterskerk uitgelopen bij de lezing van Van Reybrouck.

Niet alles dat Van Reybrouck stelt over opwarming is onzin

Niet alles wat de Belgische cultuurhistoricus stelt over de opwarming van de aarde, is trouwens onzin. Hij heeft zich goed geïnformeerd en dat is een verdienste voor iemand zonder natuurwetenschappelijke achtergrond. Het klopt dat de aarde opwarmt en dit waarschijnlijk door de mens komt, via de uitstoot van koolzuurgas. Het klopt dat de concentratie van CO2 in de atmosfeer hoger is dan ooit in de afgelopen paar honderdduizend jaar, al had Van Reybrouck hieraan kunnen toevoegen dat er perioden waren in de geologische geschiedenis dat de concentratie nog hoger was en planten zowel als dinosauriërs daarbij welig tierden.

Premium Lock

Laden…

Premium Lock

Word abonnee en lees direct verder

Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.

  • Bent u al abonnee, maar heeft u nog niet een account? Maak die dan hier aan. Extra uitleg vindt u hier.

 

Premium Lock

Verder lezen?

U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.

Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?

Bekijk abonnementen

Premium Lock

Er ging iets fout

Premium Lock

Uw sessie is verlopen

Wilt u opnieuw