Wijs ministers voor urgente zaken aan in nieuw kabinet

Dat het kabinet-Rutte III naar het einde strompelt, komt niet alleen door de tergend langzame kabinetsformatie. Gezondheid en stress (en zelfs burn-out) spelen het kabinet parten. Tegelijkertijd stapelen de crises zich op. Wijs meer ministers aan voor urgente zaken, schrijft Carla Joosten.

Nu de formatie eindelijk op gang lijkt, is de vraag hoe een volgend kabinet er idealiter moet uitzien. Dat er eerder meer dan minder ministers komen, staat al vast. Alom in Den Haag, tot en met het Torentje toe, wordt gezegd dat er als de wiedeweerga weer een volwaardig minister van Volkshuisvesting moet komen.

Onder Rutte I was het aantal ministeries teruggebracht van zestien naar twaalf. Het ministerie van Landbouw werd samengevoegd met Economische Zaken, net als VROM (ruimtelijke ordening) met Verkeer & Waterstaat. De overheid moest lekker klein en overzichtelijk zijn, vond de nieuwe premier Mark Rutte (VVD) toen.

Elf jaar later is hij als een blad aan een boom omgedraaid. ‘Ik ben wat teruggekomen van de gedachte dat een kleine overheid ook een klein kabinet is. De VVD is nu voor een sterke overheid en nu zijn wij voor een sterk kabinet. Dat betekent dus waarschijnlijk ook meer ministers,’ zei Rutte tijdens de Algemene  Politieke Beschouwingen half september.

Rutte past zich aan de heersende mode aan

Net als in het bedrijfsleven, is de politiek onderhevig aan modes. Slogans veranderen met het komen en gaan van de nieuwe baas. Ook als, zoals in Den Haag, de baas niet wisselt, past deze zich aan de heersende mode aan. Nu de overheid zaken uit de rails heeft laten lopen, moet diezelfde overheid groter. Logisch is dit trouwens niet, maar een specifieke roerganger voor een specifiek probleem is altijd beter dan een probleem op het bordje leggen van een minister die toch al druk is.

Zo is het terecht dat er met een tekort van pakweg een miljoen huizen een aparte minister van Volkshuisvesting komt. Eentje die dagelijks boven op de voortgang van de bouw zit. Die bouw moet trouwens liefst niet ook een nieuw Haags ministerieel gebouw betekenen, want dat houdt maar op. Misschien dus ook geen apart ministerie (departement).

Wat zijn nog meer urgente problemen? Je hoort er niks over, maar de meeste behoefte is er aan een minister voor bevolkingsgroei, oorzaak van veel problemen waarmee het land worstelt: woningnood, stikstofproblematiek, druk op de zorg, het onderwijs en het openbaar vervoer. Zo’n minister moet zich bezighouden met de vraag hoeveel inwoners het land aan kan en daarvoor beleid maken. Met jaarlijks honderdduizend nieuwkomers kun je blijven bouwen tot je een ons weegt, maar oplossen doet het niks.