De digitale munt bitcoin heeft veel weg van een piramidespel dat nauw aansluit bij libertarische fantasieën, schrijft Constanteyn Roelofs. Kan de munt daarom maar niet beter worden verboden?
Constanteyn RoelofsWekelijks verkent historicus Constanteyn Roelofs (1989) de tragikomische tegenstrijdigheden in economie en maatschappij.
Moeten we bitcoins verbieden en, net als bij kinderporno, het bezit ervan strafbaar stellen en met man en macht de distributiekanalen afsluiten? In een tijd waarin overheden worstelen met het reguleren van de cryptomarkten, de gemiddelde courant nog niet helemaal weet wat crypto’s nu eigenlijk zijn en heel veel gewone consumenten al zijn ingestapt in de onzekere wereld van het digitale geld, is een dergelijke stellingname tamelijk heftig. Toch zijn er goede redenen voor de overheid om een rode lijn te trekken bij de opkomst van anarchistische internetcoins.
Genoeg argumenten voor een verbod op bitcoin
De argumenten om cryptocoins te verbieden zijn legio. In de eerste plaats is er de waanzinnige hoeveelheid energie en grondstoffen die nodig zijn voor het minen (digitaal delven van bitcoin door computers rekensommen te laten oplossen) en administreren van de digitale discomuntjes. Ook is de bitcoin een manier voor criminelen om geld ontraceerbaar van de ene naar de andere partij te krijgen. Waarom moeilijk doen met sporttassen vol vijftigjes om cokewinsten wit te wassen als een digitale munt ook prima werkt?
Lees ook dit omslagverhaal: Cryptovaluta: hype of hoop?
Tot slot is er nog de consumentenbescherming. De overheid neemt de taak op zich om de zwakke, gierige burger te beschermen tegen de zonde van het gokken en de verlokkingen van oplichters. Dit is waarom roulette verboden is buiten het Holland Casino en investeringen in teakhout en lease-aandelenpakketten met een waakzaam oog bekeken worden door regulerende instanties.
Bitcoin is grootschalig piramidespel
Voorlopig is de bitcoin nog vooral een soort multi-level marketing scheme voor mannen – zoals vrouwen elkaar Herbalife of Tupperware verkopen: zolang al die bitcoin enthousiasts maar genoeg vrienden weten te vinden om ook ‘in te stappen’, zal de koers wel blijven stijgen. Er zijn goede redenen waarom je niet zomaar in dit soort piramidespellen mag handelen in Nederland.
Nog los van alle kleine praktische redenen is er misschien een grote, belangrijke en zeer abstracte, namelijk: welk doel dient geld? Op een heel grote schaal zou je kunnen zeggen dat geld geen doel op zich is, maar een manier om bij te houden hoeveel economische waarde er wordt toegevoegd in een land en welk percentage daarvan wordt afgeroomd voor collectieve voorzieningen.
Grosso modo: wat is het BBP van het land en welk percentage daarvan vloeit weer door naar de herverdelende en collectief inkopende overheid om ervoor te zorgen dat we hier met z’n allen droge voeten en een betaalbaar zorgstelsel houden? Geen wonder dus dat een overheid het voorrecht heeft om geld uit te geven en te bepalen wat een legaal betaalmiddel is in een land. De Koning staat niet voor niets op de munt.
Bitcoin verwezenlijkt libertarische droom die niet welkom is in Nederland
Als er ineens een parallel stelsel van betalingsverkeer ontstaat waarop de overheid géén zicht heeft en waarmee zij ook niet kan herverdelen, dan is de staat een van zijn belangrijkste taken kwijt. Ha, zullen de libertarische ideologen achter de bitcoin zeggen, maar dat is juist de bedoeling! De bedoeling is om een deflationaire munt te hebben waarvan de overheid niets kan afromen.
Dit soort libertarische fantasten verdienen echter geen plaats in een moderne staat. Libertarisme is immers niet zozeer een werkzame politieke ideologie, maar een slaapkamerfantasie voor mensen die niet zoveel buiten komen (’s lands bekendste libertariër woont nog bij zijn moeder) – en onwerkbaar bovendien.
Het internet is immers, au fond, een enorme berg kabels en schakelaars, die alleen maar kunnen worden aangelegd in een staat met een grote overheid met ruime centrale planningsmogelijkheden, ruimtelijke ordening en een goed gesubsidieerd onderwijsstelsel dat mensen tegen lage kosten opleidt tot handige ingenieurs en kabelleggers. Het tegenovergestelde van de libertarische droom. De overheid moet dus nog maar eens goed nadenken of we die bitcoins wel binnen de grenzen van ons koninkrijk willen.