Onervarenheid Kaag en Hoekstra beschadigt politieke verhoudingen

In de beste tradities van het land (moord op gebroeders De Witt, onthoofding Johan van Oldenbarnevelt) is Mark Rutte donderdag 1 april een kopje kleiner gemaakt. Net een dag Kamerlid, lieten Sigrid Kaag van D66 en Wopke Hoekstra van het CDA het debat afgelopen donderdag escaleren in een persoonlijke afrekening. Het illustreert de onervarenheid van de twee nieuwe fractieleiders, schrijft Arendo Joustra.

Kaag en Hoekstra stonden niet boven de materie, maar lieten zich meeslepen door hun emoties en de dynamiek van het debat en bleken vervolgens niet in staat de geest terug in de fles te krijgen. In plaats van oog te hebben voor de belangen van het land en de grote problemen waarvoor een nieuw kabinet staat, droegen Kaag en Hoekstra bij aan een sfeer waarin het uiterst lastig wordt op korte termijn een werkbare coalitie te formeren.

Er is nauwelijks een weg terug uit deze misère

Hun motie van afkeuring zette de situatie extra op scherp. Het gevolg is een gigantische vertrouwenscrisis, die de verhoudingen tussen partijen en politici nog maanden, zo niet jaren zal belasten. Niemand is daarmee gebaat, zeker burgers en bedrijven niet. Een weg terug is er nauwelijks of kost gigantisch veel tijd.

Zo’n motie van afkeuring is nog wel te begrijpen als een bewindspersoon een bewezen doodzonde heeft begaan. Maar bij Rutte is de doodzonde niet bewezen. En als van een bewezen doodzonde sprake zou zijn geweest, heeft Rutte die begaan als fractieleider van de VVD. Als mede-Kamerlid dus, niet als bewindspersoon. Sinds wanneer worden tegen medeparlementariërs moties van afkeuring ingediend?

Ooit zal de afrekening komen

Denken Kaag en Hoekstra dat de VVD dit zo maar over haar kant laat gaan? Dat het wordt vergeten? Dat ze nimmer voor deze actie een rekening krijgen gepresenteerd? Dat is erg naïef en dat tekent hun onervarenheid. Hetzelfde geldt voor de verwachting dat de VVD nu wel even een andere leider naar voren zal schuiven of dat Rutte vrijwillig zal terugtreden.

Maar erger is dat het aanwakkeren van de persoonlijke animositeit de formatie op een ongekende manier belast.

Regeren zonder de 34 zetels van de VVD is getalsmatig nauwelijks mogelijk. Bovendien zou het uitsluiten van de grootste partij en winnaar van de verkiezingen, geen recht doen aan de verkiezingsuitslag. Al overkwam het de PvdA in 1977 en 1982.