Lagere schooladviezen bewijzen nut van eindtoets

Het was begrijpelijk dat onderwijsminister Arie Slob (ChristenUnie) besloot om de centrale eindtoets van 2020 niet te laten doorgaan. Leraren hadden hun handen vol aan het opvangen van leerlingen en het opzetten van thuisonderwijs. Helaas lijkt de vrees bewaarheid dat veel kinderen zijn gedupeerd door het afgelasten. Hopelijk zet dit een streep onder de discussie over het afschaffen van de ‘Citotoets’, schrijft Ruud Deijkers.

Elk jaar krijgen leerlingen in groep acht van de basisschool in maart een advies van hun leraren voor een passend niveau voor het voortgezet onderwijs, zoals vmbo of havo. Als de resultaten van de Centrale Eindtoets – voorheen Citotoets – erop wijzen dat een leerling een hoger niveau aankan dan de school adviseerde, dan moet die het advies heroverwegen. In schooljaar 2018-2019 werd het schooladvies aangepast van 23 procent van de leerlingen die hoger scoorden op de toets.

Omdat de Centrale Eindtoets in 2020 niet doorging, telde alleen het advies van de leraren: het schoolniveau kon niet worden heroverwogen op basis van een  landelijke toets.

Kans gemist om hoger in te stromen

Dit jaar is er wel een eindtoets. En gelukkig maar, want uit een analyse van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat het schooladvies vorig jaar gemiddeld lager was dan voorgaande jaren. Zo kreeg 44,8 procent vorig jaar een schooladvies voor de gemengd-theoretische leerweg van het vmbo of een lager niveau. Een jaar eerder was dat 41,5 procent.

Oftewel, een groot deel van de leerlingen heeft door het wegvallen van de eindtoets de kans gemist om hoger in te stromen in het voortgezet onderwijs.

Doorgaans zakken veel van de leerlingen voor wie het advies werd bijgesteld op basis van de toetsuitslag binnen een paar jaar alsnog naar een lager niveau. Maar het is de vraag of het erg is als een leerling een te hoog advies krijgt. Het is namelijk lastiger om gaandeweg te klimmen naar een hoger niveau, dan een treetje te zakken.