Mark Rutte gaat steeds meer op Joop den Uyl lijken

Na het afhaken van Klaas Dijkhoff heeft Mark Rutte geen kroonprinsen meer, constateert Roelof Bouwman. PvdA-leider Joop den Uyl zat midden jaren tachtig in hetzelfde schuitje. Hoe liep dat ook alweer af?

Het was – ere wie ere toekomt – voormalig VVD-leider Hans Wiegel die de primeur had. In het politiek zeer rumoerige najaar van 2012 noemde hij Mark Rutte voor het eerst in één adem met Joop den Uyl.

VVD en PvdA hadden elkaar dat jaar fel bestreden tijdens de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen. Het ging, zo benadrukten beide partijen, om iets heel belangrijks: wilden de kiezers een regering met Rutte of wilden ze een regering met de PvdA van Diederik Samsom.

Zoals sommige cynische waarnemers al hadden voorspeld, begonnen na de verkiezingen onderhandelingen over een regering met de partij van Rutte én de partij van Samsom.

VVD liet zich voortdurend kaas van het brood eten door PvdA

De VVD liet zich daarbij voortdurend de kaas van het brood eten. Eerst zwichtten de liberalen voor de PvdA-eis om de hypotheekrenteaftrek aan te pakken, ook voor bestaande gevallen. Daarna ging de VVD zelfs akkoord met een inkomensafhankelijke zorgpremie.

‘Dit is buiten elke proportie,’ luidde het commentaar van Wiegel. ‘Misschien is dit nog wel nivellerender dan toen het kabinet-Den Uyl er zat.’

Na veel gesoebat en een opstand van de VVD-achterban werd het plan voor een inkomensafhankelijke zorgpremie een paar dagen na de beëdiging van het kabinet door Rutte ingetrokken. Ervoor in de plaats kwam een belastingverhoging voor hoge inkomens via de heffingskorting en de arbeidskorting.