Het drama van het Nederlandse politieke tv-drama

Videoland vertoont nu Brussel, aangeprezen als de Nederlandse House of Cards. Maar het geesteskind van Leon de Winter is lachwekkend slecht. Waarom gaat het toch steeds mis met series over Nederlandse politiek, vraagt Gerry van der List zich af.

Drie jaar geleden probeerde KPN abonnees te lokken door exclusief series aan te bieden. De mannentester bijvoorbeeld, over een vrouw die wordt ingehuurd om de huwelijkstrouw van kerels op de proef te stellen. En Brussel, een epos dat werd aangeprezen als de Nederlandse House of Cards. Dat beloofde wat natuurlijk. De verwachtingen werden nog hoger toen Afshin Ellian superlatieven tekort kwam om de serie de hemel in te prijzen. Hij sprak van een meesterwerk.

Het kan zijn dat een vriendschappelijke band met de scenarist van Brussel de hooggeleerde rechtsfilosoof hier parten heeft gespeeld. Want de abonnees van Videoland, de streamingdienst van RTL die de serie nu aanbiedt, moeten constateren dat Leon de Winter de plank op alle mogelijke manieren mis heeft geslagen.

Het pathos druipt van Brussel af

De tien afleveringen van Brussel beginnen steeds met getekende dieren die elkaar verscheuren. Dit zou symbool moeten staan voor de verhoudingen in Europese kringen, waarin corruptie, overspel en drugsgebruik aan de orde van de dag zouden zijn. Maar de intriges beperken zich niet tot de Europese Commissie en het Europees Parlement. Zo worden de kijkers meegevoerd naar Tunesië, Afghanistan en Oekraïne. Zij zien tegelijkertijd opvallend veel bloedige terreurdaden van moslims, wat minder over de Europese hoofdstad zegt dan over de obsessie van de schrijver.

Het pathos druipt ervan af. Helemaal lachwekkend wordt als weer een van de hoofdrolspelers uitbarst in een vertolking van Ne me quitte pas. Het chanson van Jacques Brel komt – geen flauw idee waarom – steeds terug, zelfs in een Kroatische versie. Ook mysterieus is een zwijgzame zwerver, die voortdurend door het beeld schuifelt. Het bizarre slot laat duidelijk de mogelijkheid open van een vervolg, maar daarvan is het niet gekomen. De Winter heeft zich later helemaal gestort op de fabricage van koolhydraatarme patatjes, wat een verstandige keus lijkt.

Haagse politiek en groots drama verhouden zich moeizaam

Brussel mist alles wat House of Cards zo’n succes maakte: goede acteurs, een duidelijke verhaallijn, een intrigerende hoofdpersoon, humor. Helaas gaat het in Nederland steeds mis mee met dramaseries over politiek. Kijk naar De val van Aantjes, waarin de calvinistische voorman Willem Aantjes met uitgestreken gezicht achter de vrouwtjes aan ging. Of Klem in de draaideur met Thom Hoffman die met bol hoofd en dikke buik op procureur-generaal Arthur Docters van Leeuwen probeerde te lijken. Of De fractie, een vermoeiend en irritant feuilleton van de VPRO over de fictieve Vrijzinnige Partij. Of Morten, een knullig verhaal over de escapades van een wannabe minister-president.

Het kan overigens wel. In 2016 zond AVROTROS Het land van Lubbers uit met Guy Clemens als de laatste katholieke minister-president. De kracht was vooral het scenario van Ger Beukenkamp, die besefte dat politiek Den Haag en groots drama zich moeizaam tot elkaar verhouden. Een relatief simpel verhaal met scherpe dialogen en realistische personages zonder al te veel opsmuk: dat doet de Nederlandse politiek het meeste recht.