Premium Lock Na 70 jaar Europese samenwerking blijkt natiestaat taaie overlever

18 mei 2020Leestijd: 5 minuten
Europa. (Robert Simmon/NASA)

De toekomst zou zijn aan steden, regio’s en technocratische internationale organisaties: niet aan natiestaten. De coronacrisis toont dat natiestaten taai blijken. Nationale regeringen hebben de teugels stevig in handen genomen, schrijft Jelte Wiersma.

De Duitse voorzitter Ursula von der Leyen (CDU) van de Europese Commissie is dezer dagen gedegradeerd tot stempelmachine. Nationale regeringen vragen massaal toestemming om de regels van de Europese Unie (EU) te breken zonder het antwoord van Von der Leyen af te wachten. Zij kan niet anders dan die beslissingen van nationale regeringen achteraf goedkeuren. De Commissie ontbeert nu eenmaal gezag. Geen burger zou het bovendien begrijpen als de Commissie – met een beroep op EU-regels – een streep zou zetten door maatregelen van nationale regeringen als het sluiten van grenzen en het geven van staatssteun aan bedrijven; maatregelen die noodzakelijk zijn om de coronacrisis te overleven.

Commissie steunt niet op burgers die veel lotsverbondenheid voelen

Von der Leyen belichaamt dat er een grens is aan de macht van internationale instituties. De Commissie steunt niet op een gemeenschap van burgers die veel lotsverbondenheid met elkaar voelen, en dat maakt kwetsbaar.

Lees ook dit essay van Jelte Wiersma: Landen hebben belangen, geen vrienden

Deze realiteit is op zijn minst saillant. De afgelopen decennia is vaak gezegd dat de natiestaat achterhaald zou zijn. De Limburgse gouverneur (commissaris van de Koning) Theo Bovens (CDA) denkt dat de toekomst is aan regio’s, onder de paraplu van de EU. De Amerikaanse politicoloog Benjamin Barber publiceerde in 2013 ‘If Mayors Ruled the World: Dysfunctional Nations, Rising Cities’. Daar betoogt hij dat praktisch denkende burgemeesters alle wereldproblemen zullen oplossen waar natiestaten falen. De Oostenrijkse succesauteur Robert Menasse kwam in 2017 met de roman Die Hauptstadt, over Brussel, dat volgens hem de hoofdstad moet zijn van een Europese republiek.

Toekomst aan ‘neutrale’ organisaties als EU en VN? Onzin, zo blijkt

De natiestaat zou aldus een achterhaald concept zijn. De toekomst zou zijn aan ‘neutrale’, technocratische organisaties zoals de Verenigde Naties en de EU met daaronder steden en regio’s. Dat blijkt dezer dagen onzin.

Het zijn de nationale regeringen die hun gezag laten gelden en nationaal de bestrijding van het coronavirus ter hand nemen. EU-regels worden genegeerd, landsgrenzen zijn gesloten, burgers overzees worden zo nodig met nationale vliegtuigmaatschappijen gerepatrieerd en burgers luisteren massaal naar de orders van hun regeringen.

Loyaliteit en solidariteit blijken ook in relatief jonge landen zoals Duitsland en Italië bij burgers nationaal te zijn. In Italië wordt zelfs volop met de Italiaanse vlag gezwaaid. Dit is voor het eerst sinds de vlag controversieel werd door het enthousiaste gebruik ervan onder de fascistische dictator Benito Mussolini. De veel bekritiseerde America First-agenda van de Amerikaanse president Donald Trump (Republikein) blijkt in crisistijd de agenda van elke nationale regering: onze burgers en belangen eerst.

Premium Lock

Laden…

Premium Lock

Word abonnee en lees direct verder

Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.

  • Bent u al abonnee, maar heeft u nog niet een account? Maak die dan hier aan. Extra uitleg vindt u hier.

 

Premium Lock

Verder lezen?

U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.

Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?

Bekijk abonnementen

Premium Lock

Er ging iets fout

Premium Lock

Uw sessie is verlopen

Wilt u opnieuw