We moeten coronavirus overleven met behoud van onze waardigheid

Met verbijstering nam Afshin Ellian kennis van de suggestie om tachtigers mogelijk niet meer te behandelen als het coronavirus te veel mensen treft. Hij roept op tot eensgezindheid, juist om de kwetsbare groepen te beschermen. ‘Saamhorigheid is geen vaccin tegen het coronavirus, wel een vaccin tegen moreel verval.’

Door het coronavirus dreigen we een onlinevolkje te worden. Zelf heb ik tot op heden alle hoorcolleges live op de universiteit verzorgd, maar door het nieuwe besluit van het kabinet is dat niet langer mogelijk. Terecht schrijft Elsevier Weekblad-webredacteur Victor Pak dat de Nederlandse nuchterheid geen vaccin voor het coronavirus is. Maar het is wel een goed vaccin tegen onnodige paniek en onverstandige methoden. De kans dat velen besmet zullen raken met het coronavirus is levensgroot. Dan is een nuchtere houding van extreem belang voor de omgang met de gevolgen van het virus.

Juist weerbare mensen moeten zich bekommeren om kwetsbaren

Iedereen is natuurlijk blij dat onze kinderen weerbaar lijken tegen het coronavirus. Maar we mogen onze moraal niet verliezen in een soort utilistische managementafweging. In Nederland leven meer dan twee miljoen ouderen. Juist de weerbare Nederlanders moeten zich voornamelijk bekommeren om het lot van de kwetsbare groepen. Want naast de ouderen zijn er ook duizenden die door lichamelijke gebreken kwetsbaar zijn voor de gevolgen na een besmetting door het coronavirus. Wie zijn ouderen en kwetsbaren verwaarloost, behoudt zijn lijf, maar verliest zijn waardigheid. Het is niet een kwestie van overbodige humaniteit, maar een morele plicht om juist onder deze omstandigheden voor onze ouderen en kwetsbaren te zorgen. Geen collectief lijfbehoud zonder moraal!

Afgelopen zondag richtte de Italiaanse premier Giuseppe Conte zich tot de jongeren in zijn land: ‘Zorg goed voor je ouders, en vooral voor je opa en oma.’ Ik hoor helaas geen vergelijkbare oproep van Nederlandse politici en gezaghebbende opiniemakers. Wat is er aan de hand?

Er bestaan geen levensonwaardige levens, ook niet tachtigplussers

In tijden van nood worden de moraliteit en discipline van een volk, zijn elite en zijn politici op de proef gesteld. In actualiteitenprogramma Nieuwsuur werd pas doodleuk gesproken over de afweging om in een noodsituatie tachtigplussers niet meer te helpen. Presentator Mariëlle Tweebeeke zat daarover een ontspannen gesprek te voeren met een medisch deskundige. Weet zij dan echt niet dat haar omroep NPO bestaat dankzij de arbeid en dus ook het belastinggeld van die tachtigplussers?

Natuurlijk moeten onder bepaalde omstandigheden ook medici moeilijke beslissingen nemen. Maar er bestaat geen norm die voorschrijft: gij zult in een noodsituatie de kwetsbaren dood laten gaan. De Duitse strafrechtsgeleerde Karl Binding (1841-1920) en de Duitse psychiater Alfred Hoche (1865-1943) publiceerden in 1920 Die Freigabe der Vernichtung lebensunwerten Lebens. De vertaling van de titel, het toestaan van de vernietiging van levensonwaardige levens, zegt meer dan het hele boek over het verval van de moraal.