Weg met de parodie op democratie! Hoe EU moet hervormen

08 juli 2016Leestijd: 4 minuten
Frans Timmermans (links) en voorzitter van het Europees Parlement Martin Schulz. Foto: EPA

De kloof die bestaat tussen de burgers van de lidstaten en de Europese Unie moet snel worden verkleind, schrijft Afshin Ellian. Het Europees Parlement kan het best worden opgeheven, terwijl nationale parlementen juist meer macht moeten krijgen.

De democratie en de Europese Unie staan nog steeds op gespannen voet met elkaar.

Het Europees parlement (EP) is opgericht met het oog op democratische legitimatie. Het parlement bestaat uit 754 rechtstreeks gekozen volksvertegenwoordigers uit alle lidstaten.

Het is niet te vergelijken met een nationaal parlement, omdat het EP over een zeer beperkte wetgevende bevoegdheid beschikt.

Geen echt parlement
Er lopen daar excellente tolken rond die samen een monsterlijk vertaalbureau vormen. Eens per maand moeten alle vertegenwoordigers, ook de meeste ambtenaren en hun duizenden koffertjes, verhuizen naar Straatsburg in Frankrijk om daar te vergaderen. De Europese parodie op de democratie is ook nog eens een dure grap.

Het EP is geen echt parlement. Een parlement is het politieke podium voor de politieke debatten. Het debat vindt in een specifieke taal en cultuur plaats. Daarbij gaat het ook om de kunst van welbespraaktheid waarmee de argumenten worden uitgedrukt.

Geen gemeenschappelijke taal
De gemeenschappelijke taal van een politieke orde biedt niet alleen de middelen om een politiek debat te voeren, maar de taal creëert ook een bijzondere ruimte voor het collectieve geheugen van een natie om uitzonderlijke argumenten met hun politieke lading en hun elegante vorm te bewaren en te memoreren.

De Unie kent geen gemeenschappelijke taal.

Geen invloed op de macht
Het EP is in tegenstelling tot een nationaal parlement, niet bepalend voor de machtsverhoudingen binnen de Unie.

Zelfs de commissarissen van de EU worden door de nationale kabinetten voorgedragen. Daarna moeten ze door het EP worden goedgekeurd. Maar hoe kan een Italiaanse vertegenwoordiger oud-eurocommissaris Frits Bolkestein beoordelen?

Ze kunnen het niet. Daarvoor moeten ze Nederlander zijn.

Geen adequate controle
Ook is het EP niet in staat om een adequate controle op de Europese Commissie uit te voeren. Zie daarvoor het zielloze en kritiekloze debat met Jean-Claude Juncker naar aanleiding van de Brexit.

Stelt u zich eens voor dat Nederland Friesland zou verliezen. Premier Mark Rutte (VVD) zou met pek en veren uit het parlement worden gegooid.

Het is zonneklaar waarom het EP niet aan onze ideeën inzake een parlement kan voldoen.

Dus kunnen we het Europees parlement beter opheffen
Het Europees Parlement verkleint in geen enkel opzicht de kloof tussen burgers van de lidstaten en de Unie. Het EP kan zonder pijn en moeite worden opgeheven. Het kan echt gemist worden.

Vaak is er geschreven over de relatie tussen de democratie en tragedie. Het Europees Parlement is een magnifiek voorbeeld van de relatie tussen democratie en komedie.

Het Europees Parlement is een parodie op de democratische volksvertegenwoordiging.

Kies de eurocommissaris rechtstreeks
Veel beter is het om de eurocommissarissen rechtstreeks door de burgers van de lidstaten te laten kiezen.

In Nederland zou elke partij een kandidaat naar voren schuiven voor de post van eurocommissaris. Eigenlijk mag iedereen zich kandidaat stellen.

De commissie bestaat dan uit 27 commissarissen (na effectuering van Brexit) die rechtstreeks door hun eigen burgers worden gekozen.

Geef meer bevoegdheden aan de nationale parlementen
Aan wie moeten de commissarissen verantwoording afleggen? Na de opheffing van het EP en de introductie van democratisch gekozen commissarissen, krijgen de nationale parlementen meer bevoegdheden: een eurocommissaris moet zich verantwoorden bij zijn of haar eigen nationale parlement.

Omdat op basis van het noodzakelijkheidsbeginsel (zie mijn vorige blog) de wetgevende activiteiten worden beperkt, zouden alle wetten door de regeringsleiders moeten worden voorgesteld. Pas nadat die door nationale parlementen zijn goedgekeurd, krijgen ze de kracht van de wet.

De eurocommissaris neemt slechts noodzakelijke maatregelen ter uitvoering van de wet. De voorzitter van de Europese Commissie wordt door de commissie zelf aangewezen. Zo en niet anders werkt de democratie.

De EU wordt een Unie van volkeren
Door deze twee maatregelen neemt de democratie toe, terwijl de autocratische bureaucratie in de EU afneemt. De EU wordt echt een Unie van volkeren. Bovendien wordt in deze constructie de EU gedragen door haar burgers. Dit is wel een rem op verdere integratie van lidstaten in de vorm van een superstaat.

Dit Europa van het realisme is compact en daadkrachtig. Ook biedt een realistische Unie de ruimte voor diversiteit, concurrentie en groei. Landen worden niet belemmerd door regels die door de autoritaire politieke ambtenaren worden opgesteld.

Maar helaas, het gaat niet gebeuren
Ik weet het, dit gaat niet gebeuren. Frans Timmermans wil niet door kiesgerechtigden, maar door een bevriend kabinet worden benoemd.

Anders moet hij miljoenen mensen ervan overtuigen dat juist hij de ideale Nederlandse eurocommissaris is.

Niet neppe emoties, maar argumenten en het beheersen van de techniek van het politieke theater geven dan de doorslag.

Zonder democratie eindigt de EU in chaos
Ik weet het, dit gaat niet gebeuren. In de voorbije jaren hebben wij geleerd dat de autoritaire eurocraten de democratie vrezen. Er is ook een kloof tussen de cultuur van een nationale democratie en een supranationale eurocraat. Oftewel, het verschil tussen Kamerlid Timmermans die de kiezers vreest, en een onbevreesde eurocommissaris Timmermans.

De werkelijke hervorming van de EU is niets anders dan de democratisering van de Unie, door de rechtstreekse betrokkenheid van Europese burgers. De Europese Unie zonder democratie zal in chaos eindigen: meervoudige vormen van exit-strategieën.

Een parodie op de democratie is geen democratie.