Philip van Tijn: Omtzigt en Van der Plas geen premier, dat is veelbelovend

Wordt alles anders aan het Binnenhof? Het stemt hoopvol dat Pieter Omtzigt en Caroline van der Plas geen premier willen worden, schrijft Philip van Tijn: een politiek leider hoort in de Kamer.

De verkiezingen voor de Tweede Kamer op 22 november worden ‘historische verkiezingen’. Een ‘nieuw tijdperk’ lijkt aan te breken, waarin onze volksvertegenwoordiging vrijwel geheel wordt vernieuwd. Er vindt een ‘ongelofelijke verjonging’ plaats, ‘het politieke landschap is opgeschud’.

En zo kan ik nog wel doorgaan met citaten uit allerhande dag- en weekbladen en tv-rubrieken.

De Kamer is nog niet eens terug van reces. De politieke duiders hebben zich warmgelopen in Zuid-Europa, maar nog nauwelijks op het Binnenhof. De HJ Schoo-lezing, die het politieke jaar opent, moet nog gehouden worden. Het duurt nog lang tot Prinsjesdag. En het nieuwe kabinet zal naar schatting niet binnen zeven à acht maanden op het bordes verschijnen. Toch lijkt er al een politieke koorts te heersen, met pandemische trekken.

Als de superlatieven al hebt opgebruikt, wat moet dat dan worden in die bijna drie maanden tot D-Day en in al die formatiemaanden daarna?

Nu moet ik eerlijkheidshalve zeggen dat er ook niet niks is gebeurd. Van alle partijen die nog een beetje meetellen, wisselden alleen PVV, SP en Partij voor de Dieren niet recent van leider. En het lijkt erop dat op 23 november meer dan de helft van onze Tweede Kamer uit nieuwelingen bestaat. Dat zou slecht kunnen zijn voor het zogeheten collectieve geheugen van de politiek, maar dat is toch al bijna niet meer aanwezig. In dit opzicht is het vertrek van SGP’er Kees van der Staaij een grotere aderlating dan dat van 75 collega’s.

En het belangrijkste: deze verkiezingen zijn onvoorspelbaarder dan ooit. Terwijl twee nieuwe partijen – gloednieuw (NSC van Pieter Omtzigt) en vrij nieuw (BBB van Caroline van der Plas) – beide een kans maken om de grootste te worden.

Als alles belangrijk is, wat is dan écht belangrijk?

Er is nog iets aan de hand, iets vreemds. Plotseling heeft iedereen het over de verkiezingsprogramma’s, die bepalend zouden zijn bij het uitbrengen van een stem. Ook vlooien duiders die dingen na, om triomfantelijk te constateren dat in de tekst van partij X bijna geen woord te vinden is over één, misschien wel twee van de 37 belangrijkste issues van deze verkiezingen.