Eigen verantwoordelijkheid verdwenen: overheid hoeft niet alles op te lossen en kan dat ook niet

De regering is demissionair. Een mooie gelegenheid voor burgers om niet bij elk onheil dat op hen afkomt naar Den Haag te kijken voor de oplossing. ‘Den Haag’ kan immers niet zoveel doen, want het bestaat – zeker nu – uit een amorf gezelschap van politici en partijen die het over veel vooral oneens zijn. Vadertje staat die ons van de wieg tot het graf verzorgt, is even uit beeld en dat biedt kansen.

Wat is er geworden van de eigen verantwoordelijkheid? Bij alles wat de samenleving momenteel beroert, moet de overheid in actie komen. Dat is begrijpelijk bij een ramp als die met de MH17 of bij gebeurtenissen waarin de overheid de hand had en de burger part noch deel, zoals de Groningse bevingen. Maar er zijn genoeg voorbeelden waar de eigen verantwoordelijkheid ten onrechte uit zicht is geraakt.

Neem overstromingen. Logisch dat de overheid dan in actie komt. Maar moet dat altijd zo zijn? Wie bijvoorbeeld in de uiterwaarden bouwt of woont, kent de risico’s. Is de gemeente of burger dan niet zelf verantwoordelijk voor eventueel onheil en de gevolgen daarvan?

Ben ik in staat een kind op te voeden en te onderhouden?

Eigen verantwoordelijkheid begint met het ophouden van de eigen broek. Wie gezegend is met een goede gezondheid en om het infuus van de overheid vraagt, maakt een valse start. Zeker als er ook nog onbezonnen kinderen op de wereld worden gezet. Ben ik in staat een kind op te voeden en te onderhouden, zou een logische vraag moeten zijn. Maar wie grijpt naar het kasboek alvorens een gezin te stichten en weegt alle voors en tegens? Of een kind krijgen wellicht te veel vergt als je je eigen leven niet op orde hebt, is niet zo’n gekke vraag. En wie al vier kinderen heeft van wie er twee uit huis zijn geplaatst, kan beter niet nog een kind krijgen.

Is opvoeden nog wel een taak van de ouders? Leerkrachten hebben op die vraag het beste antwoord. Die kregen steeds meer taken toebedeeld die verder reiken dan kinderen onderwijzen in rekenen, taal, wereldoriën­tatie en burgerschap. Scholen worden geacht kinderen op te voeden tot evenwichtige burgers en wat daarbij komt kijken. Dat varieert van gezond eten, (geen) drugs, (niet) roken en (goed) omgaan met geld, tot (met mate) gamen, mediawijsheid, seksuele vorming en niet pesten.