De feiten: Kabinet verliest opnieuw stikstofzaak
De natuurvergunning die de staat aan Schiphol had verleend, moet beter worden onderbouwd. Dat oordeelt de rechter in een zaak die was aangespannen door Mobilisation for the Environment (MOB).
Deze milieuorganisatie waarmee Johan Vollenbroek al jaren over stikstof procedeert, boekt daarmee opnieuw een belangrijke overwinning. Dit keer tegen demissionair BBB-staatssecretaris Jean Rummenie (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur).
Rummenie is de opvolger van voormalig stikstofminister Christianne van der Wal (VVD), tegen wie MOB de zaak eerder had aangespannen. MOB deed dit toen samen met Greenpeace, Milieudefensie en de gemeente Nieuwkoop.
Rechter ziet onvoldoende onderbouwing voor natuurherstel Schiphol
Het ministerie gaat hard onderuit op het gebied van intern en extern salderen. Dit zijn methodes waarmee het effect van het vliegveld op stikstofgevoelige natuur wordt gecompenseerd.
Bij intern salderen ruil je stikstofruimte die al vergund was voor een activiteit op een bepaalde plek, in voor ruimte voor de nieuwe activiteit. De oude activiteit wordt dan beëindigd.
Voor extern salderen ruil je stikstofruimte die was vergund op een andere plek, in voor ruimte voor de nieuwe activiteit. Schiphol zou bijvoorbeeld boeren in de omgeving kunnen uitkopen, om zo meer stikstofruimte voor vliegen te creëren.
Sinds de beruchte decemberuitspraken van de Raad van State (2024), over de interpretatie van de Europese Habitatrichtlijn, geldt dat extern én intern salderen alleen mogelijk zijn als voldaan wordt aan het ‘additionaliteitsvereiste’.
Dat betekent dat stikstofruimte die vrijkomt door salderen alleen mag worden gebruikt als deze ruimte niet nodig is voor natuurherstel. In noodlijdende stikstofgevoelige gebieden is daarvan op dit moment niet vaak sprake. Ook in het geval van Schiphol is de rechter niet overtuigd.
Wie zegt wat over de natuurvergunning van Schiphol?
Bron: NOS, NRC, Rijksoverheid- ‘Er komt in Nederland ongeveer twee keer zoveel stikstof op de natuur terecht als zou moeten. Stikstofruimte die vrijkomt, moet in eerste instantie ten gunste komen van de natuur,’ zegt MOB-oprichter Johan Vollenbroek.
- Ambtenaren twijfelden al over de houdbaarheid van de natuurvergunning, blijkt uit een Woo-verzoek van MOB. ‘Risico dat rechter hierop terugfluit is aanwezig,’ mailde een ambtenaar van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.
- ‘Het ministerie ging er bij de beoordeling van de vergunningaanvraag van uit dat toetsen aan additionaliteit niet nodig was in het geval van extern salderen tussen private partijen, zoals bij Schiphol,’ verklaarde toenmalig stikstofminister Christianne van der Wal na kritiek op de Schipholvergunning. Met private partijen bedoelde Van der Wal Schiphol en de boeren.
- ‘Totdat er een nieuw besluit op de vergunningaanvraag ligt, wordt Luchthaven Schiphol strikt genomen geëxploiteerd in strijd met de natuurvergunningplicht uit de Omgevingswet’, schrijft demissionair staatssecretaris Rummenie in een Kamerbrief over de uitspraak. Hij sluit het (gedeeltelijk) stilleggen van Schiphol niet uit, al vindt hij dat daarbij ook economische belangen meegewogen moeten worden.
EW’s visie: Ook vliegend Nederland smacht naar keuzes
Door: Maria Bouwman, redacteur Onze overheidOp 8 juni 202o presenteerde stikstofkoning Johan Remkes zijn rapport met de klinkende titel Niet alles kan overal. Bijna vijf jaar later lijkt die kristalheldere boodschap nog altijd niet doorgedrongen in Den Haag.
Minister Van der Wal negeerde stikstofregels bij vergunning Schiphol
De uitspraken over het additionaliteitsvereiste waren voor juristen geen verrassing. Dat toenmalig minister Van der Wal de vergunning niet aan het vereiste toetste omdat het om ‘private partijen’ zou gaan, is lachwekkend. Zíj was verantwoordelijk voor de juistheid van de vergunning, niet Schiphol.
Ook voor de welwillende leek moet het te volgen zijn dat als de natuur er slecht aan toe is, vrijkomende stikstofruimte op grond van natuurbeschermingswetgeving ten goede moet komen aan de natuur in plaats van aan nieuwe vervuiling.
Nieuwe juridische stap mogelijk na uitspraak over Schiphol
Deze uitspraak is een klap voor Schiphol. Het is de zoveelste partij die dankzij de tomeloze gedrevenheid van Johan Vollenbroek met de neus op de incompetentie van opeenvolgende kabinetten wordt gedrukt.
De gifbeker is nog niet leeg. Al voor de uitspraak diende MOB een ‘handhavingsverzoek’ in bij de minister, om op te treden tegen Schiphol. Dat verzoek wees de minister volgens de rechtbank destijds terecht af, omdat toen sprake was van een geldige vergunning. Nu die er niet meer is, kan MOB opnieuw een handhavingsverzoek indienen. Mogelijk moet Schiphol dan vluchten schrappen of op andere manieren zijn stikstofuitstoot verminderen.
Andere koers nodig voor stikstofaanpak en economie
Niet alles kan overal, maar er kan veel nog wel. Dat vraagt om het stellen van prioriteiten, om maatregelen die misschien zuur zijn voor sommige boeren, maar die de rest van het land weer uit het slop kunnen trekken.
Het is te hopen dat een nieuwe Tweede Kamer en kabinet de boodschap van Remkes na vijf jaar treuzelen eindelijk ter harte zullen nemen. Ondernemend, bouwend, natuurbeschermend en vliegend Nederland smacht naar keuzes.