Is gokverslaafde Mark de Jong de moordenaar van multimiljonair Koen Everink? Zelf zegt hij onschuldig te zijn en zijn ouders zijn daar ook van overtuigd. Wie trok in Everinks villa in Bilthoven het mes uit de Herman den Blijker-set?
Dit artikel verscheen op 6 juli 2016 in Elsevier Weekblad >
Drie weken na de geruchtmakende moord op zijn vriend Koen Everink (42) belt tenniscoach Mark de Jong (29) vanaf het hotel in Miami zijn moeder Mieke in Rotterdam. Het is woensdag 23 maart. Hij meldt dat Robin Haase (die hij sinds 2015 coacht) en hij zo naar het vliegveld gaan.
Vrijdag 4 maart hoorde Mark rond 10.45 uur dat Koen door zijn zesjarige dochtertje dood was gevonden in diens huis aan de Hoflaan 7 in Bilthoven, de helft van een dubbele villa. Hij lag in de keuken, in een plas bloed. Mark belde de politie en vertelde dat hij de avond daarvoor nog bij Everink op bezoek was geweest. Diezelfde avond legde hij bij de politie een verklaring af. Ze hadden naar Feyenoord-AZ gekeken en naar darten. Op zijn rechterhand zien de rechercheurs een wondje, tussen zijn duim en wijsvinger. Ze zeggen niets. Rond 23.15 uur was hij in zijn VW Golf naar zijn ouderlijk huis in Rotterdam gereden. De volgende dag vloog hij met tennisprof Robin Haase naar de Verenigde Staten voor twee toernooien.
Op een gegeven moment begon Mark te huilen, zegt Mieke (60). ‘Daarop vertelde hij dat hij na zijn vertrek bij Koen voor diens huis was gekidnapt door vier mannen, van wie er zeker twee een Amsterdams-Marokkaans accent hadden. Onder bedreiging met een pistool werd hij op de achterbank gezet en kreeg een muts over zijn hoofd.’
Met horten en stoten vertelde Mark zijn moeder dat zijn auto een stukje naar achter werd gereden en de twee mannen die voorin zaten uitstapten. Een derde bleef naast Mark zitten. Minuten later stapten er twee mannen, vermoedelijk dezelfde, in en reden ze naar een stille straat elders in Bilthoven. Daar stapten de mannen weer uit. Mark werd gesommeerd zich niet te verroeren. Net voordat ze hem de muts van zijn hoofd trokken, kreeg hij te horen: ‘Je moet 28 dagen je bek houden. Anders gaan Mieke, Liv en Lianne eraan!’ Zijn moeder, vriendin en zus. ‘Mark was doodsbang.’
Een kwartier na het gesprek belt Mieke de politie en vertelt over de kidnap. Mark moet de volgende dag maar even contact opnemen. Donderdag 24 maart om 6.00 uur slaat de politie Mark op Schiphol in de boeien. Hij wordt verdacht van de moord op Koen Everink. Op hetzelfde moment doorzoekt de politie zijn ouderlijk huis in Rotterdam-Hillegersberg en neemt onder meer computers en kleren van Mark in beslag.
‘Op dat moment begint de nachtmerrie,’ zegt Mieke, voormalig docente Frans. Met haar man Dirk (61) – zelfstandig consultant financiële markten – praat ze in een grand café in het centrum van Rotterdam drie uur onafgebroken over hun zoon en de verdenking. Ze zijn net terug van hun wekelijkse ‘uurtje Mark’ in penitentiaire inrichting De Schie in Rotterdam. Daar zit hij sinds eind maart in voorlopige hechtenis, nadat hij zes dagen vastzat in het arrestantencomplex in Houten. Ze zijn overtuigd van zijn onschuld.
Hun zoon omschrijven ze als een rustige, wat verlegen jongen. ‘Saai. Een huismus. Als hij thuis is, kijkt hij het liefst op zijn kamer Netflix.’ Als jochie blonk hij uit in alle balsporten, zegt Dirk. Voetbal werd hem te ruw. ‘Fysiek geweld is niet aan hem besteed. Als hij een spin op zijn kamer zag, ging hij op een stoel staan en riep zijn moeder. Van bloed moest hij niets hebben en agressie is hem vreemd.’
De recherche heeft Mark na zijn arrestatie zwaar onder druk gezet, zeggen zijn ouders. ‘Ze waren overtuigd van zijn schuld en hadden alleen nog zijn bekentenis nodig.’
Gokschulden zouden het motief zijn. Mark zou die vrijdag, 4 maart, betalen, zegt het Openbaar Ministerie (OM). Er zijn meer belastende feiten. Uit een afgeluisterd gesprek in De Schie tussen Mark en zijn ouders eind april bleek dat hij het verdwenen IWC-horloge van Everink, waarde 22.300 euro, in zijn auto had gevonden. Hij had het verstopt in een slaapkamer. Daar was het bij de huiszoeking niet gevonden.
Na drie dagen discussie – Dirk: ‘We wisten niet wat we moesten doen: naar de politie brengen, het in de Maas gooien of niets zeggen ’ – lieten zij het horloge liggen waar ze het hadden aangetroffen. De druk werd na drie weken te groot en het horloge werd verplaatst naar dochetr Liannes huis. Het is aan de politie overhandigd toen de ouders werden geconfronteerd met het feit dat het gesprek in De Schie was afgeluisterd. Op de wijzerplaat zat bloed van Koen Everink. Ook op de passagiersstoel van de Golf van Mark zat een bloedspoor van Everink.
Het onderzoek is nog in volle gang, benadrukt justitie. Het Nederlands Forensisch Instituut moet nog rapporteren over een aantal sporen: bloed, DNA-profielen en vingerafdrukken. Ooggetuigen zijn er niet. In het dossier zit één verklaring van een getuige dat die avond laat in de Hoflaan een paar verdachte mannen stonden.
Tijdens de eerste pro-formazitting – maandag 27 juni – sprak de rechtbank van ‘een stevige verdenking’ en verlengde de voorlopige hechtenis met drie maanden. Mark zelf zegt dat hij ten onrechte vastzit.
Messenblok
Vrijdag 4 maart 8.45 uur vindt de politie na een 112-melding door een overbuurman – gealarmeerd door het dochtertje – Koen Everink levenloos in zijn keuken. Hij heeft steekwonden in zijn rug, borst, hals en handen. Verder heeft hij gebroken ribben en een gebroken borstbeen. Naast hem ligt een mes uit een Herman den Blijker-messenblok. Op het aanrecht een tweede mes uit dezelfde set. Op beide messen zit bloed. Bij de blender op het aanrecht ligt een onbekend mes waarvan het heft ontbreekt. Het lemmet is bebloed.
Is Everink – na de verkoop in 2012 van zijn reisorganisatie Eliza was here miljonair – slachtoffer van een roofmoord? Zijn Porsche Cayenne staat nog bij zijn huis. Er zijn geen braaksporen. Heeft hij de dader(s) zelf binnengelaten? Meteen doen de wildste geruchten de ronde. Het zou gaan om een afrekening door fans van kickbokser Badr Hari. Die had Everink in 2012 tijdens het dancefeest Sensation in de Amsterdam Arena zwaar mishandeld. In oktober 2015 kreeg Badr in hoger beroep 24 maanden gevangenisstraf waarvan tien voorwaardelijk. Everink eiste tonnen schadevergoeding.
Everink had volgens het OM ook conflicten met zakenpartners. Kwam de dader uit die hoek? En dan was er zijn turbulente liefdesleven. Hij was gescheiden en onderhield veel relaties. Is de partner van een minnares verhaal komen halen? Na de mishandeling door Hari moest Everink een jaar revalideren. Hij zocht afleiding in de tenniswereld. Als fan reisde hij vanaf 2013 mee met Nederlandse tennissers, vooral met Robin Haase. Mark ontmoet Koen voor het eerst tijdens de US Open in augustus 2014.
Mark is de oudste uit een hecht tennisgezin met vier kinderen. Vanaf zijn twaalfde volgt hij bondstraining. Hij doet de topsportklas van het Thorbecke College in Rotterdam. Na zeven jaar haalt hij in 2006 zijn havo-diploma. Mark speelt dan al voor tennisclub De Metselaars in Den Haag. Zijn zussen Ellen en Lianne en broer Stefan spelen eerste klas bij de eliteclub Victoria in Rotterdam-Kralingen. Vader Dirk is vanaf 2008 een aantal jaren voorzitter. Als twintiger geeft Mark daar les.
In tenniskringen staat Mark goed aangeschreven. Hij is sportief en misdraagt zich nooit. Een aanvallende speler met een harde service, zegt een bekende. ‘Heel gespierd, geen randje vet. Een aardige, introverte jongen. Maar hij is de laatste die je zou bellen voor een avondje stappen.’
In 2008 gaat hij accountancy studeren, maar geeft er na een half jaar de brui aan. Hij zag zichzelf niet vijf dagen in de week met een das op kantoor zitten. Bovendien lonkte het tennis. Hij gaat lesgeven en toernooien spelen. Met succes. In 2012 wordt hij zelfs Nederlands kampioen. Tot veler verbazing – Mark had geen ervaring als trainer op dat niveau – vraagt leeftijdgenoot Robin Haase, de nummer 1 van Nederland, hem eind 2014 als coach.
Mark is met Haase op een toernooi in India als zijn zus Ellen op 6 januari 2015 overlijdt. Mark vliegt terug. Broer Stefan haalt hem op van Schiphol. ‘Hij kon niet stoppen met huilen.’ Mieke: ‘Mark weet sindsdien wat de impact van de dood is.’ Op advies van zijn ouders pakt Mark snel de draad op als tenniscoach. Koen Everink biedt een luisterend oor en maakt hem in januari wegwijs tijdens de Australian Open.
Voor de proftennissers was Everink een veredelde ballenjongen. Hij raapte ballen tijdens de training, haalde water en bracht rackets naar de bespanner. ‘Koen was de entertainer,’ zegt moeder Mieke. In haar ogen was Everink eenzaam en zocht altijd gezelschap. ‘Hij belde Mark veel en bombardeerde hem met foto’s van vrouwen. Ze sloegen wel eens een balletje in Bilthoven. Ze gokten in het casino en speelden onlinepoker. Begin oktober leende Koen hem duizenden euro’s alsof het kwartjes waren.’
Mark had al eerder een gokprobleem. ‘Drie, vier jaar geleden verloor hij met onlinepoker al zijn spaargeld,’ zegt Dirk. Duizenden euro’s. Pas na de moord hoorden ze dat Mark grote bedragen had geleend van Koen. Voor een garantstelling had hij hun paspoorten misbruikt.
De week van de moord was Mark maandag en woensdag ook al bij Koen op bezoek geweest. Woensdag keken ze tv met een vriend van Koen. Volgens zijn vrienden was Koen een sociale jongen die midden in het leven stond. Donderdagavond was Mark op tenniscentrum Ludenti in Doorn, waar zijn vriend Leon Vellekoop lesgaf. Om 20.00 uur belde Koen of hij zin had voetbal te komen kijken. Een uur later is Mark aan de Hoflaan. Hij appt om 22.00 uur nog met Liv en later die avond met broer Stefan. Zijn ouders zijn met skivakantie in Frankrijk.
De twee vrienden wilden het volgens Mark niet te laat maken. Koen moest de volgende ochtend zijn dochtertje naar school brengen. Mark had om 9.15 uur een afspraak met zijn podoloog in Rotterdam voor nieuwe steunzolen. Bij thuiskomst reageert hij emotioneel als hij hoort over de dood van Koen. Stefan: ‘Dezelfde reactie als bij de dood van Ellen. Dat was niet gespeeld. Dan had hij wel een huis in Hollywood gehad.’
Genaaid
Na zijn arrestatie vertelt Mark steeds meer details. Vanaf zomer 2015 werd hij geregeld aangesproken. Tijdens toernooien in Volendam, Rotterdam, op parkeerplaatsen en later in Rotterdam-Ahoy zeiden onbekende mannen, mogelijk over de kwestie-Badr Hari: ‘Koen heeft ons genaaid. Hij moet zijn zaak laten vallen.’ De vrijdag na de kidnap vond Mark een zak voor de deur met daarin zijn vest. Dat was die donderdag uit zijn auto meegenomen en was vies en nat. Toen hij het in de wasmachine deed, vond hij een briefje: ‘We komen terug voor het horloge, en voor jou.’ Het briefje gooide hij weg.
Zijn advocaat Pieter Hoogendam uit Den Haag begrijpt wel waarom Mark het verhaal van de kidnap niet meteen zelf aan de politie vertelde. ‘Hij wist zich geen raad en werd ernstig bedreigd.’ De gokschulden kunnen volgens de raadsman geen motief zijn. ‘Het ging om 20 mille en daar hadden de heren een regeling voor getroffen. Mark zou vanaf 1 april maandelijks 1.700 euro betalen. Dat kon gemakkelijk van zijn trainerssalaris. De ondertekende contracten lagen in Koens kantoor. Die had wel meer mensen geld geleend.’
Het OM noemt een veel hoger bedrag: circa 70 mille. Via de bank maakte Koen tienduizenden euro’s over aan Mark. Die had slechts één keer 1.700 euro afgelost. Het horloge van Koen vond Mark vrijdag ‘bij toeval’ in zijn auto. ‘Hij hoorde iets rammelen en zag toen dat het om het horloge van Koen ging. Ook hiermee wist hij zich geen raad. Hij legde het daarom in een slaapkamer.’
Het OM verdenkt Mark ook van diefstal van de telefoon van Everink. ‘De recherche had beter onderzoek moeten doen,’ zegt Hoogendam. ‘Die telefoon straalde vrijdag om 17.18 uur een mast aan op de Alfred Nobellaan in De Bilt, terwijl Mark toen in Rotterdam was. Die middag had hij om 15.45 uur zijn vriendin van het Centraal Station gehaald. Daarna waren ze samen.’
Het OM en de recherche geloven niets van de kidnap. De verklaring over mannen elders aan de Hoflaan is van Mark zelf, zegt één van de twee officieren van justitie tijdens de pro-formazitting.
Kardinale vraag is volgens Hoogendam of er belastende sporen van Mark zijn gevonden in de keuken. ‘Contactsporen op de trui van Koen zeggen niets. Ze gingen hartelijk met elkaar om. Naast Koen lag een handdoek met daarop huidepitheel van Mark. Hij kwam daar geregeld over de vloer! Maar er zit geen DNA van hem op de drie messen. Je zou ook verwachten dat hij bij een vechtpartij op leven en dood zelf ook verwondingen had opgelopen. Niets.’ Het wondje op zijn rechterhand had Mark eind februari opgelopen bij het bowlen.
Marks ouders verwijten politie en justitie tunnelvisie. ‘Mark heeft domme dingen gedaan. Geld lenen was stom, maar dat hij niet meteen alles vertelde, past bij zijn karakter. En hij was doodsbang dat Mieke, Liv en Lianne iets zou overkomen. Wij kennen onze zoon. Hij heeft het niet gedaan.’
Het OM verwerpt alle kritiek. In het begin is breed onderzoek gedaan, ook naar zakenpartners en boze echtgenoten. Die opties vielen af wegens het horloge in Marks auto. ‘Er blijven drie scenario’s over: vier onbekende mannen hebben de moord gepleegd, Mark zelf of samen met de vier mannen.’ Wat het motief betreft: ‘Koen had tegen Haase gezegd dat Mark slecht was in terugbetalen en dat hij diens vader op de hoogte zou stellen en Mark vrijdag zou betalen.’
Aan het slot van de pro-formazitting zegt Mark: ‘Het doet me ongelooflijk veel pijn en verdriet om elke ochtend onschuldig wakker te worden in een cel. Terwijl de personen die hierachter zitten, gewoon rondlopen. Ik heb mijn baan en kansen op een carrière verloren.’ Waar stopt zijn val?