Ze maakte de PvdA in Amsterdam weer de grootste en lonkte al jaren naar Den Haag. Dit keer zet de Amsterdamse wethouder Marjolein Moorman (51) door. Ze is kandidaat-Kamerlid voor GroenLinks-PvdA.
Kansenongelijkheid bestrijden is haar belangrijkste politieke doel. ‘Ongelijk investeren voor gelijke kansen,’ is haar motto.
Ze gelooft niet dat je er door hard werken en kansen grijpen wel komt. Succes is volgens haar grotendeels het gevolg van toeval en geluk. Onderwijs ziet ze als de ‘gelijkmaker’ en daarom bepleit ze brede brugklassen en latere selectie van kinderen voor vervolgonderwijs.
Haar strijd voor kansengelijkheid vloeit voort uit de zoektocht naar goed onderwijs voor haar kinderen. De school in de eigen buurt bleek slechter dan andere scholen.
Moormans grootste kwaliteit is volgens vriend en vijand dat ze erg goed kan communiceren. Maar haar vergezichten staan niet altijd in verhouding tot wat ze levert, vinden critici. Redacties van talkshows zijn dol op haar vanwege haar heldere taal. Goed communiceren is volgens Moorman zelf het belangrijkste middel om verandering tot stand te brengen.
Lees alles over de aanstaande verkiezingen in ons liveblog
Wie is Marjolein Moorman?
Over haar eigen leven en haar visie schreef ze het boek Rood in Wassenaar. Ze komt uit een gezin dat daar, zoals ze altijd benadrukt, ‘in een rijtjeshuis’ woonde en niet in een villa. Haar ouders stemden rood in het dorp waar de VVD oppermachtig was. Ze werd er politiek bewust.
Moorman verloor op jonge leeftijd beide ouders en erfde met haar broers een schuld van 60.000 euro. Die kregen ze afbetaald, een ervaring die haar vormde. Ze ging als eerste in de familie studeren: Communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. Ze promoveerde (2003) en werd universitair hoofddocent en in 2010 raadslid voor de PvdA. Sinds 2018 is ze wethouder.
Wat zijn de belangrijkste karaktertrekken van Marjolein Moorman?
Moorman geldt als perfectionistisch, gedreven en idealistisch. Iemand met altijd haast en werklust, die de ambtenaren soms het werk uit handen rukt. Ze loopt marathons, heeft met haar echtgenoot, podcastmaker Harmen van der Veen, twee dochters en woont in Amsterdam-Oost.
Zij was de eerste vrouwelijke leider van de PvdA in Amsterdam. En ook de eerste oppositieleider van die partij in de gemeenteraad, toen de sociaal-democraten in 2014 voor het eerst niet de verkiezingen wonnen. In 2022 was de PvdA weer de grootste. De winst werd toegeschreven aan het ‘Moorman-effect’.
Wat is het Moorman-effect?
Door haar deelname aan de tv-documentairereeks Klassen, over kansengelijkheid in het onderwijs, verwierf de onderwijswethouder ook buiten Amsterdam bekendheid. In die documentaire kwam ze over als een bevlogen politica, enorm begaan met kinderen die hun leven met een achterstand beginnen en het volgens haar kunnen redden als ze extra steun krijgen.
Zoals vaak in de hoofdstad ziet ook Moorman ‘Den Haag’ als oorzaak van veel ellende. Nu eens wordt er bezuinigd, dan weer worden verkeerde prioriteiten gesteld. Moorman vindt er wat van en stuurt de zoveelste brandbrief.
PvdA-leider Frans Timmermans verweet ze na de verkiezingen van 2023 dat de campagne te weinig over onderwijs was gegaan. Ze gold voor die verkiezingen als potentieel partijleider, maar stapte opzij voor Timmermans toen die uit Brussel bleek te willen komen.
Hoe heeft Marjolein Moorman het lerarentekort aangepakt?
Als onderwijswethouder liep ze tegen problemen aan als het grote lerarentekort in wijken waar toch al de grootste achterstanden zijn. Uit de gemeentekas trok ze miljoenen uit om leraren aan te trekken op de scholen in die wijken. Dat lukte deels. Voor het eerst sinds 2020 daalde het tekort van 937 fte’s tot 723 in 2023.
Dat is nog steeds problematisch, maar haar maatregel had iets geholpen. Net als haar klaagzangen over de lage salariëring voor leraren. Die werd uiteindelijk door het vermaledijde Den Haag opgekrikt.
De wijkgerichte bonusmaatregel vloeit voort uit haar visie dat je moet investeren waar de achterstanden groter zijn. Oftewel ongelijk investeren voor gelijke kansen. Dat motto paste ze ook toe bij haar besluit om de nieuwe ‘bibliotheek voor de toekomst’ – OBA Next – niet op de Zuidas te laten bouwen, maar in het minder bedeelde Zuidoost (Kraaiennest), om zo de oude Bijlmer te verheffen.
Mede door haar kwam er een plan voor Holocausteducatie
Moorman worstelt als wethouder ook met problemen als de onbekendheid van de Holocaust onder leerlingen, en met ouders die de kinderen thuishouden als de school aandacht schenkt aan seksuele diversiteit. Ze was aanjager van het Nationaal Plan Versterking Holocausteducatie, dat Amsterdam samen opzette met Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding Eddo Verdoner.
Als wethouder van armoede introduceerde ze een pauzeknop voor mensen met schulden. Op het moment dat een hulptraject begint, stoppen de incasso’s. Ook begon in mei 2025 een tijdelijke proef waarbij 300 bijstandsgezinnen met ten minste één minderjarig kind – Amsterdam telt 7.800 bijstandsgezinnen met minderjarige kinderen – 150 euro extra krijgen om wat lucht te hebben.
De proef vloeit voort uit de conclusie van een landelijke commissie dat het geldende sociaal minimum te laag is om van te leven.
Wat zeggen anderen over Marjolein Moorman?
Moormans echtgenoot noemde haar in 2022 in de Volkskrant ‘een ouderwetse sociaal-democraat.’ Als tegenstanders haar misprijzend vergelijken met wijlen oud-PvdA-leider Joop den Uyl, vindt ze dat een compliment.
‘Ze is toegewijd en heeft echt hart voor het onderwijs. Ze kan wel erg uitweiden en lange zalvende verhalen houden. Dan klinkt ze echt als een typische gelijkhebberige PvdA’er. Ik ben wel benieuwd hoe dat in het veel fellere Den Haag gaat uitpakken,’ zegt VVD-raadsfractievoorzitter Daan Wijnants (36) tegen EW. Zijn partij zit in de hoofdstad in de oppositie.
Wijnants: ‘In Amsterdam is pakweg 80 procent het met haar eens, maar dat zal in de landelijke arena een stuk lager zijn. Ik denk dat ze dat lastig gaat vinden.’
‘Ze is niet van: u vraagt, wij draaien’
‘Marjolein is uniek. Ze is een goed bestuurder die grip heeft op het ambtelijk apparaat en haar politieke ideeën weet om te zetten in concrete resultaten. Ze gelooft in de maakbare samenleving. Kansengelijkheid was al haar inzet als raadslid. Als wethouder verzilverde ze dat onder andere door armoede terug te dringen, maar ook het lerarentekort weg te werken in de armste buurten,’ zegt PvdA-raadslid Fatihya Abdi (34) tegen EW.
Abdi juicht de werkwijze van haar partijgenoot toe. ‘Marjolein stelt simpele vragen als: “Waarom duurt een vmbo-opleiding vier jaar en het vwo zes jaar?” En tegenover raadsleden is zij niet van “u vraagt, wij draaien”, maar wil ze concreet weten wat je als raadslid vindt dat er moet gebeuren.’
D66 vormt met PvdA en GroenLinks de coalitie in Amsterdam. D66-fractievoorzitter Rob Hofland (34) roemt Moorman tegen EW om de wijze waarop ze een verhaal kan houden. ‘En ook in het aantrekken van mensen tot dat verhaal. Het is moeilijk te meten wat ze heeft bereikt. De rol van een onderwijswethouder is ook wel beperkt. Het gigantische lerarentekort is niet opgelost, maar dat kan een wethouder ook niet in zijn eentje. Ook bestaan er nog altijd veel zorgen over de kwaliteit van het onderwijs, maar ja: daar gaat de minister over,’ zegt Hofland.
Moorman speculeert in interviews niet over haar toekomstige rol in Den Haag, maar het kan niet anders dan die van minister van Onderwijs ambieert, om te proberen haar idealen te verwezenlijken.