Vandaag wordt de nieuwe Tweede Kamer geïnstalleerd. Historisch gezien zijn er veel nieuwe Kamerleden. Hoe ziet de nieuwe Kamer eruit?
In totaal werden er op 22 november 10.475.139 geldige stemmen uitgebracht. Dat is goed voor een opkomst van 77,7 procent, precies 1 procentpunt lager dan in 2021. Nu de kiezer heeft gesproken, is het aan de Tweede Kamer om Nederlanders naar eer en geweten te vertegenwoordigen. We bestuderen de Tweede Kamer op basis van zeven aspecten.
1. Zetelverdeling
De nieuwe Tweede Kamer wordt gedomineerd door rechtse partijen. Samen hebben PVV (37 zetels), VVD (24 zetels), NSC (20 zetels), BBB (7 zetels), CDA (5 zetels), FVD (3 zetels), SGP (3 zetels) en JA21 (1 zetel) 100 zetels, een historisch record.
Daar staat tegenover dat linkse partijen een historische nederlaag leden. GroenLinks-PvdA (25 zetels), D66 (9 zetels), SP (5 zetels), DENK (3 zetels), Partij voor de Dieren (3 zetels), ChristenUnie (3 zetels) en Volt (2 zetels) haalden samen 50 zetels. In de afgelopen vijftig jaar hadden linkse partijen nooit zo weinig zetels.
Lees ook: De verpletterende overwinning van rechts in cijfers
2. Fracties
In de nieuwe constellatie van de Kamer zullen vijftien fracties zitting nemen. Het leek er even op dat het record van 1918 en 2021 kon worden geëvenaard, maar dat bleek niet het geval. De partijen 50Plus, BIJ1 en BVNL haalden geen zetel, waardoor er vijftien fracties in de Tweede Kamer komen.
-
De vijftien fracties in de Tweede KamerPVV
GroenLinks-PvdA
VVD
Nieuw Sociaal Contract
D66
BBB
CDA
SP
DENK
Partij voor de Dieren
Forum voor Democratie
SGP
ChristenUnie
Volt
JA21
Vijftien fracties zijn er in historisch perspectief veel, maar minder dan de 17 na de verkiezingen in 2021. Er namen dit jaar 26 partijen deel aan de verkiezingen, in 2021 waren dit er nog 37.
Lees verder onder de grafiek
Het is mogelijk dat er nog fracties bijkomen door afsplitsingen. Tijdens de vorige zitting van de Kamer ontstonden bijvoorbeeld Groep Van Haga (voorheen FVD), Lid Omtzigt (voorheen CDA) en Lid Gündoğan (voorheen Volt).
3. Nieuwe Kamerleden
Van de huidige 150 Kamerleden zijn er slechts 70 herkozen. Voor het eerst in de geschiedenis wordt de Kamer voor meer dan de helft – 80 zetels – vervangen door niet-zittende Kamerleden.
Er komen 66 nieuwe Kamerleden in de Tweede Kamer. Als GroenLinks-Kamerlid Kauthar Bouchallikht zoals beloofd afstand neemt van haar zetel, zullen zelfs 67 nieuwe Kamerleden worden geïnstalleerd. Dan komt Luc Stultiens (GroenLinks) in haar plaats in de Kamer.
Lees verder onder de grafiek
Lees ook: Wat hebben de vertrekkende Kamerleden bereikt?
PVV heeft de meeste nieuwkomers: 23 van de 37 Kamerleden hebben niet eerder in de Tweede Kamer gezeten. Bij NSC zijn 15 van de 20 Kamerleden nieuwkomers. Ook BBB, DENK en SGP tellen meer dan de helft nieuwkomers. GroenLinks-PvdA telt 10 nieuwe Kamerleden, bij de VVD zijn dat er 7.
-
NieuwkomersClaudia van Zanten (BBB)
Cor Pierik (BBB)
Gijs Tuinman (BBB)
Henk Vermeer (BBB)
Ilana Rooderkerk (D66)
Mpanzu Bamenga (D66)
Doğukan Ergin (DENK)
Ismail El Abassi (DENK)
Anita Pijpelink (GroenLinks-PvdA)
Daniëlle Hirsch (GroenLinks-PvdA)
Elke Slagt-Tichelman (GroenLinks-PvdA)
Esmah Lahlah (GroenLinks-PvdA)
Geert Gabriëls (GroenLinks-PvdA)
Glimina Chakor (GroenLinks-PvdA)
Jimme Nordkamp (GroenLinks-PvdA)
Mariëtte Patijn (GroenLinks-PvdA)
Mikal Tseggai (GroenLinks-PvdA)
Raoul White (GroenLinks-PvdA)
Aant Jelle Soepboer (NSC)
Agnes Joseph (NSC)
Caspar Veldkamp (NSC)
Danielle Jansen (NSC)
Faith Bruyning (NSC)
Femke Zeedijk-Raeven (NSC)
Harm Holman (NSC)
Isa Kahraman (NSC)
Jesse Six Dijkstra (NSC)
Judith Uitermark (NSC)
Merlien Welzijn (NSC)
Olger van Dijk (NSC)
Rosanne Hertzberger (NSC)
Sandra Palmen-Schlangen (NSC)
Tjebbe van Oostenbruggen (NSC)
Ines Kostić (Partij voor de Dieren)
Dennis Ram (PVV)
Elmar Vlottes (PVV)
Eric Esser (PVV)
Hidde Heutink (PVV)
Jan Valize (PVV)
Jeanet Nijhof-Leeuw (PVV)
Jeremy Mooiman (PVV)
Joeri Pool (PVV)
Maikel Boon (PVV)
Marco Deen (PVV)
Marina Vondeling (PVV)
Marjolein Faber (PVV)
Martine van der Velde (PVV)
Max Aardema (PVV)
Patrick Crijns (PVV)
Patrick van der Hoeff (PVV)
Peter Smitskam (PVV)
Peter van Haasen (PVV)
Rachel van Meetelen (PVV)
Reinder Blaauw (PVV)
René Claassen (PVV)
Vincent van den Born (PVV)
Willem Boutkan (PVV)
André Flach (SGP)
Diederik van Dijk (SGP)
Arend Kisteman (VVD)
Christianne van der Wal-Zeggelink (VVD)
Claire Martens (VVD)
Eric van der Burg (VVD)
Hester Veltman-Kamp (VVD)
Wendy van Eijk-Nagel (VVD)
Wim Meulenkamp (VVD)
Dertien van de Kamerleden die worden geïnstalleerd, waren al eens eerder Kamerlid, maar niet op 22 november. Dit zijn onder anderen bewindspersonen zoals Hans Vijlbrief (D66) en Aukje de Vries (VVD).
NSC heeft de meeste terugkerende oud-Kamerleden in de rangen: Nicolien van Vroonhoven, Eddy van Hijum en Wytske Potsma hebben een CDA-verleden, terwijl Folkert Idsinga tot voor kort VVD-Kamerlid was. Hanneke van der Werf (D66) was met zwangerschapsverlof uit de Kamer, maar komt terug.
-
Terug van weggeweestMona Keijzer (BBB)
Hanneke van der Werf (D66)
Hans Vijlbrief (D66)
Rob Jetten (D66)
Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA)
Eddy van Hijum (NSC)
Folkert Idsinga (NSC)
Nicolien van Vroonhoven-Kok (NSC)
Wytske Postma (NSC)
Emiel van Dijk (PVV)
Henk de Vree (PVV)
Aukje de Vries (VVD)
Dilan Yeşilgöz-Zegerius (VVD)
Mariëlle Paul (VVD)
Het aantal blijvende Kamerleden is weliswaar voor het eerst minder dan de helft, maar nog steeds de grootste groep. Van de PVV keren 12 Kamerleden terug, van GroenLinks-PvdA en de VVD zijn elk 14 zittende Kamerleden herkozen. Bij het CDA, de SP, Forum voor Democratie, ChristenUnie, Volt en JA21 bestaan de voltallige fracties uit zetelplakkers.
-
ZetelplakkersCaroline van der Plas (BBB)
Lilian Helder (BBB)
Derk Boswijk (CDA)
Eline Vedder (CDA)
Harmen Krul (CDA)
Henri Bontenbal (CDA)
Inge van Dijk (CDA)
Don Ceder (ChristenUnie)
Mirjam Bikker (ChristenUnie)
Pieter Grinwis (ChristenUnie)
Anne-Marijke Podt (D66)
Jan Paternotte (D66)
Joost Sneller (D66)
Wieke Paulusma (D66)
Stephan van Baarle (DENK)
Freek Jansen (Forum voor Democratie)
Gideon van Meijeren (Forum voor Democratie)
Thierry Baudet (Forum voor Democratie)
Barbara Kathmann (GroenLinks-PvdA)
Habtamu de Hoop (GroenLinks-PvdA)
Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA)
Joris Thijssen (GroenLinks-PvdA)
Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA)
Kati Piri (GroenLinks-PvdA)
Kauthar Bouchallikht (GroenLinks-PvdA)
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA)
Lisa Westerveld (GroenLinks-PvdA)
Mohamed Mohandis (GroenLinks-PvdA)
Senna Maatoug (GroenLinks-PvdA)
Songül Mutluer (GroenLinks-PvdA)
Suzanne Kröger (GroenLinks-PvdA)
Tom van der Lee (GroenLinks-PvdA)
Joost Eerdmans (JA21)
Pieter Omtzigt (NSC)
Christine Teunissen (Partij voor de Dieren)
Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren)
Alexander Kops (PVV)
Barry Madlener (PVV)
Dion Graus (PVV)
Edgar Mulder (PVV)
Fleur Agema (PVV)
Geert Wilders (PVV)
Gidi Markuszower (PVV)
Léon de Jong (PVV)
Martin Bosma (PVV)
Raymond de Roon (PVV)
Tony van Dijck (PVV)
Vicky Maeijer (PVV)
Chris Stoffer (SGP)
Bart van Kent (SP)
Jimmy Dijk (SP)
Lilian Marijnissen (SP)
Michiel van Nispen (SP)
Sandra Beckerman (SP)
Laurens Dassen (Volt)
Marieke Koekkoek (Volt)
Bente Becker (VVD)
Daan de Kort (VVD)
Eelco Heinen (VVD)
Ingrid Michon-Derkzen (VVD)
Judith Tielen (VVD)
Peter de Groot (VVD)
Queeny Rajkowski (VVD)
Roelien Kamminga (VVD)
Ruben Brekelmans (VVD)
Silvio Erkens (VVD)
Sophie Hermans (VVD)
Thierry Aartsen (VVD)
Thom van Campen (VVD)
Ulysse Ellian (VVD)
4. Regionale afkomst
Het grootste aantal Kamerleden komt uit Zuid-Holland: 41 van de 150 Kamerleden, ofwel 27,33 procent. Dat is meer dan het bevolkingsaandeel van de provincie (21,34 procent). Ook Noord-Holland, Utrecht, Overijssel en Groningen zijn op die manier oververtegenwoordigd.
Vooral Gelderland en Noord-Brabant zijn ondervertegenwoordigd. Gelderland telt 11,99 procent van de Nederlandse bevolking, maar slechts 6,67 procent van de Kamerleden is in de provincie woonachtig. Noord-Brabant telt 8 procent van de Kamerleden, maar huisvest 14,75 procent van de bevolking.
Lees verder onder de kaart
Lees ook: Waar komen de aanstaande Kamerleden vandaan?
5. Man-vrouw-verhouding
In de nieuwe samenstelling van de Tweede Kamer zullen 62 vrouwen aantreden, tegenover 88 mannen. Met 41 procent vrouwelijke Kamerleden, was dit percentage alleen in 2010 hoger. Toen waren 64 van de 150 Kamerleden vrouw (43 procent).
Lees verder onder de grafiek
Lees ook: Hoe het recordverkiezingen voor vrouwen hadden kunnen worden
6. Lijsttrekkers
Van alle lijsttrekkers heeft Geert Wilders (PVV) veruit de meeste stemmen gehaald. Wilders haalde ook het hoogste percentage stemmen van het geheel van zijn partij vergeleken met andere lijsttrekkers.
7. Stemkanonnen
Van de 150 Kamerleden haalden 19 de kiesdeler van 69.551 stemmen, onder wie 4 niet-lijsttrekkers. Behalve deze politieke topscorers, zijn er 17 Kamerleden die niet de kiesdeler, maar wel de voorkeursdrempel haalden. Om met voorkeurstemmen gekozen te worden, is 25 procent van het aantal stemmen van de kiesdeler nodig.
Van de 36 Kamerleden die de voorkeursdrempel haalden, kwamen er 35 sowieso de Tweede Kamer in. Alleen Daniëlle Hirsch (GroenLinks-PvdA) komt op basis van voorkeurstemmen de Tweede Kamer in. Ze haalde vanaf de 27ste plaats van de kieslijst 25.012 voorkeurstemmen, ver boven de voorkeursdrempel van 17.388 stemmen.
Het is ook mogelijk om de voorkeursdrempel te halen, maar niet in de Tweede Kamer te komen. De essentiële voorwaarde is namelijk dat de lijst waarop de kandidaat staat voldoende stemmen haalt voor de desbetreffende zetel.
Zo haalden Wybren van Haga (BVNL) en Gerard van Hooft (50Plus) weliswaar de voorkeursdrempel, maar verzamelden hun lijsten niet genoeg stemmen om in de Tweede Kamer te komen.
Van Omtzigt tot Bouchallikht: met voorkeurstemmen de Kamer in
Kamer is representatiever, maar minder ervaren
Van de Kamerleden komen er 83 uit de Randstad (Noord-Holland, Utrecht, Zuid-Holland). Dat is 55 procent, een flinke daling vergeleken met de vorige legislatuur, toen 70 procent van de verkozen Kamerleden uit de Randstad kwam. Ook het aantal vrouwelijke Kamerleden stijgt licht ten opzichte van 2021.
Zowel op basis van regionale spreiding als geslacht is de Kamer dus representatiever geworden. Tegelijk is de nieuwe Tweede Kamer een stuk minder ervaren dan voorheen. Vooral voor de 66 nieuwkomers zal de leercurve groot zijn. De 84 Kamerleden met ervaring kunnen de nieuwelingen vast wel op weg helpen.
