Hoe onderscheidt Bontenbal zich van BBB, Omtzigt en het oude CDA?

Voor de verkiezingen moet Henri Bontenbal zich niet alleen onderscheiden van BBB en Pieter Omtzigt, maar ook van het recente verleden van zijn CDA. Vier eigenschappen waarmee de CDA-lijsttrekker zich onderscheidt, maar die ook een valkuil kunnen zijn.

1. Leider van bestuurderspartij

De pas gelanceerde CDA-leider wil in interviews niets weten van de benaming ‘bestuurderspartij’ wanneer het over zijn CDA gaat. Bontenbal spreekt liever van ‘verantwoordelijkheidspartij’. Anders dan Omtzigts partij Nieuw Sociaal Contract en BBB neemt het CDA al decennia deel aan regeringscoalities. Ook heeft Bontenbals partij veel bestuurservaring, een decenniaoude traditie en een fijnmazige organisatie. De onduidelijkheid rond de premierskandidaat van BBB en een woordvoerder van Omtzigt die na drie uur vertrok, lieten het al zien: een geoliede en ervaren organisatie is een voordeel.

Wat Omtzigt en BBB wel goed kunnen, is claimen dat ze een te grote verwevenheid tussen regering en parlement bestrijden. De afgelopen jaren klonk vaak dat het parlement te afhankelijk van de regering opereert. Op dat punt heeft Bontenbal het lastiger, als leider van een gevestigde machtspartij.

Het CDA zit al vanaf 2002 in regeringscoalities, met slechts een onderbreking tussen 2012 en 2017. Vaak vloeide de negatieve publiciteit rond het CDA voort uit zijn rol als bestuurders- en coalitiepartij. Zoals bij Omtzigt, die na interne tegenwerking zijn CDA-lidmaatschap opzegde, en de beruchte mondkapjesdeal van CDA-minister Hugo de Jonge in 2020 met Sywert van Lienden, toen CDA-lid.

Sommigen hopen op een wederopstanding van het CDA onder Bontenbal, zoals in 2002 onder Balkenende. Maar toen had het CDA jarenlang in de oppositie gezeten. Nu is de partij deel van de macht. Het zal voor Henri Bontenbal nog lastig worden om kiezers ervan te overtuigen dat het CDA onder zijn leiding wel onafhankelijk genoeg van de macht kan opereren.

2. De eerste ontzuilde CDA-leider

Het CDA had altijd diverse ‘bloedgroepen’, die een echo waren van de verschillende zuilen waaruit de partij voortkwam. Omtzigt en de meeste mensen in zijn netwerk zijn bijvoorbeeld katholieke christen-democraten. Caroline van der Plas – ook oud-CDA’er – is van katholieke komaf. Zij verwees in haar EW HJ Schoo-lezing expliciet naar de KVP, de katholieke voorloper van het CDA, als voorbeeld voor BBB.