Minister van Beloven Hugo de Jonge wil interveniëren

CDA-minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting vermijdt het woord ‘dwangwet’, maar suggereert het wel voortdurend. Hij liet een lijstje maken van de extra woningen per provincie tot 2030. Op 13 oktober stemden de gedeputeerden in. De Jonge wil nu gemeenten een woningbouwdictaat opleggen.

Het kabinet beloofde tot en met 2030 jaarlijks 100.000 woningen te realiseren: in totaal 900.000. Tot nu toe komt De Jonge niet verder dan 80.000, deels door woningsplitsing, tijdelijke woningen en het omvormen van kantoorpanden. Er moet dus een schep bovenop.

Omstandigheden verslechteren

‘We liggen op koers,’ meldt de minister opgetogen. Maar de omstandigheden verslechteren: de rente stijgt, inflatie jaagt de bouwkosten op. In 2022 kwamen al minder woningen gereed dan in 2021. Ook is er een nijpend ruimtegebrek, maar daarbij kan hij de leiding nemen.

Het Coalitieakkoord van eind 2021 geeft hem ‘een regiefunctie’. Hij mag gemeenten ‘ondersteunen’ en ‘prestatie­afspraken’ maken. Dat gaat De Jonge niet ver genoeg. Hij wil doordrukken.

Op 13 oktober tekenden de provincies een inspanningsverplichting om de bouw op te voeren. De Jonge gaat uit van een bindende afspraak op grond waarvan twaalf provincies de medewerking van de gemeenten forceren. Desnoods zal hij ‘doorzettingsmacht’ gebruiken om de woningproductie op te stuwen.

De Jonge wil ‘woonzorgvisies’ opleggen

Gaat dit werken? Dit land is geen planeconomie. Minister De Jonge heeft extra juridische armslag nodig om gemeenten te commanderen. Hij werkt aan een Wet versterking regie volkshuisvesting, die per 2024 moet ingaan. Dan kan hij de gemeenten ‘woonzorgvisies’ opleggen en ze via de provincies bevelen tot een quotum sociale-huurwoningen.

Sociale-huurwoningen hebben een huur van maximaal 763 euro per maand (prijspeil 2022). Van de 352 gemeenten zijn er ruim honderd waarvan het woningbestand (huur en koop) volgens De Jonge niet voldoet. Minder dan één op de vijf huizen valt daar namelijk in de socia­le huursector. Dat vindt hij veel te weinig. Het moet één op de drie zijn. Ongeveer de helft van de gemeenten komt in de buurt van die norm: tussen de 20 en 30 procent van het woningbestand is sociale huur. Ook die moeten dus meer doen.