Felle kritiek op het vonnis van de rechter in zaak tegen Shell

De discussie over de uitspraak in de zaak tegen Shell is nog niet verstomd. Uiteraard zijn de aanstichters van de zaak tegen het bedrijf opgetogen over het vonnis. Maar er is ook kritiek van bestuurders, wetenschappers en commentatoren. Een persspiegel.

Vanzelfsprekend is de voormalige CEO van Shell Jeroen van der Veer niet blij met de uitspraak. In het tv-programma Nieuwsuur zei hij verbaasd te zijn dat de rechter zich uitspreekt dat het oliebedrijf zijn CO2-uitstoot moet terugdringen. ‘De rechter gaat op de stoel zitten van de overheid en dwingt Shell kleiner te worden’, zei hij donderdag 27 mei in Nieuwsuur.

Jeroen van der Veer: de rechter gaat een stap te ver

Hiermee gaat de rechter een stap te ver, vindt Van der Veer. ‘Volgens mij moet het zo werken: er is een Parijs-akkoord tussen landen, dat moet ieder land vertalen naar wetten waarbinnen hun bedrijven en burgers moeten handelen. Hier is nu een extra partij, een rechter, die zegt “wij kunnen maatregelen nemen buiten dit systeem om”. En dat is een probleem.’

Er is ook kritiek van staatsrechtgeleerden. Zo heeft prof.dr. Erik Jurgens zo zijn twijfels. ‘Ik heb zestien jaar lang in het parlement een medewetgevende functie uitgeoefend, en ik heb de neiging vanuit die rol naar zo’n vonnis te kijken,’ aldus de emeritus hoogleraar staatsrecht van de Vrije Universiteit te Amsterdam in een beschouwing in De Hofvijver van 31 mei.

Erik Jurgens: een wet zou zich hebben gericht op alle bedrijven, niet alleen op Shell

Jurgens: ‘Stel, we hadden een wet moeten maken die Royal Dutch Shell (RDS) dwingt om voor eind 2030 zijn uitstoot CO2 naar de atmosfeer te verminderen met 45 procent. Ik laat hier nog even in het midden dat zo’n wet zich niet kan richten alleen tot RDS, maar dan alle bedrijven moet treffen die een vergelijkbare CO2-uitstoot verrichten. Maar de formulering van een dergelijke wet zou niet meevallen. En de Memorie van Toelichting zou veel langer zijn dan de motiveringen van dit vonnis. Zo’n unieke wet zou moeten aangeven met welke concrete maatregelen RDS tot deze vergaande reductie zou moeten komen. En de wet zou die maatregelen, dan wel een keuze daaruit, verplicht moeten stellen.’

De wetgever is volgens Jurgens beperkt omdat die alleen zeggenschap heeft over maatregelen die moeten worden getroffen op het eigen grondgebied. Over activiteiten van Shell in de rest van de wereld heeft de wet geen zeggenschap. Dus zal de wetgever zich daarmee niet inlaten, aldus Jurgens.

De rechter zorgt met de uitspraak een inflatie van het begrip mensenrechten