Jacques Schraven: ‘Ik voel me persoonlijk aangesproken, ja’

Op tafel, in de tuin van zijn huis en kantoor dicht bij de Haagse binnenstad, ligt een stapeltje met papieren. Jacques Schraven pakt er geregeld iets uit. Hij toont boekjes uit de jaren zeventig en negentig, toen hij bij Shell werkte, waarin de kernwaarden van dat bedrijf en de leidende principes voor de bestuurders staan beschreven. ‘Aan deze heb ik ijverig meegewerkt. Ook om te zorgen dat het beknopt bleef, zodat je het boekje in je binnenzak kon steken.’

Af en toe leest hij voor. Zoals over de dure plicht voor Shell-bestuurders om waar ook ter wereld de mensenrechten te respecteren. Schraven gebruikt vaak het woord ‘fatsoenlijk’. Met die kernwaarden en principes die al lang gemeengoed zijn bij Shell, wil hij zijn beweringen kracht bijzetten, lijkt het. Shell is niet slecht. ‘Ik heb bij een fatsoenlijk bedrijf gewerkt.’

Nu is hij ‘aandeelhouder van een fatsoenlijk bedrijf’. Uit het stapeltje haalt hij de routemap van Shell die ertoe moet leiden dat het olie- en gasconcern in 2050 netto geen CO2 meer uitstoot. Die hoort bij de transitiestrategie van Shell die in februari door bijna 90 procent van de aandeelhouders is gesteund. Een strategie met wereldwijd miljarden euro’s aan investeringen in waterstof en andere duurzame energiebronnen. Alleen in Nederland al gaat het om 1 miljard.

‘Ik was verbaasd en positief verrast door hoe ver Shell durft te gaan. Met doelstellingen en termijnen, maar ook door heel concreet te zeggen: we willen samenwerken met onze klanten en toeleveranciers om die reductie te bereiken.’

De rechtbank heeft lak aan de plannen van Shell

Maar ja…. In dat stapeltje ligt ook het vonnis van de rechtbank in Den Haag van 26 mei jongstleden. Die rechtbank oordeelt, kort samengevat, dat Shell niet genoeg doet om de klimaatverandering tegen te gaan. Het bedrijf zou daarmee mensenrechten schenden.

Zelf wil het bedrijf in 2030 netto 20 procent minder CO2 uitstoten om vijf jaar later met een reuzesprong op 45 procent uit te komen. Daarover is nagedacht, daaraan zijn berekeningen voorafgegaan. De rechtbank heeft er lak aan. Die eist dat Shell in 2030 op die 45 procent zit. De door het concern aangekondigde samenwerking is omgezet in een zwaarwegende inspanningsverplichting.

‘Dat terwijl er tussen de doelstelling van Shell en die van de rechtbank geen verschil is: netto nul uitstoot in 2050.’

Onder meer Milieudefensie spande de rechtszaak aan. Die club jubelde. Shell kreeg na de uitspraak wel wat publieke steun, maar doorgaans was de reactie: lekker puh. Het grote Shell is vies, immers. Bijna aan het einde van het interview zegt Schraven: ‘Dat doet wat met me.’

Dan is ook Tata Steel in IJmuiden besproken, het bedrijf waar hij tot in 2019 president-commissaris was en dat ook onder vuur ligt. Tata Steel is, heeft hij gezegd, ‘een fatsoenlijk bedrijf’.