Amper tien jaar geleden keek de rest van Europa nog met bewondering naar de succesvolle, Nederlandse aanpak op het gebied van verkeersveiligheid. Daar is vandaag de dag weinig meer van over, schrijven CDA-Kamerlid Wytske Postma en verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen in een ingezonden opinie. En de cijfers liegen er niet om.
Zelfs in het coronajaar 2020, terwijl het veel minder druk was op de weg en de snelheid werd verlaagd naar 100 kilometer per uur, is het aantal verkeersdoden gestegen naar 680. En ligt het aantal zwaargewonden boven de 20.000.
Wytske Postma is sinds 2019 Tweede Kamerlid voor het CDA. Gerard Tertoolen is verkeerspsycholoog en heeft een adviesbureau.
Ingezonden opinieartikelen worden geselecteerd door de redactie, maar vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van EW.
Achter deze aantallen gaat verschrikkelijk veel leed schuil. Veel te vaak gaat het mis wegens asociaal rijgedrag. De normen die we met elkaar hebben opgesteld, zijn langzaam steeds verder vervaagd. Met alle gevolgen van dien voor de verkeersslachtoffers en hun naasten. Wat ons betreft bescherm je de norm door deze te handhaven. Daarom wordt het hoog tijd voor actie tegen verkeershufters.
Een recordaantal boetes uitgeschreven
Samen met Malta en het Verenigd Koninkrijk zijn wij het enige Europese land waar meer verkeersdoden zijn gevallen ten opzichte van 2010. En dat terwijl minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen (VVD) de ambitie uitsprak van nul verkeersslachtoffers in 2030. Die ambitie delen wij natuurlijk volledig, maar daar horen ook daden bij. Tegelijkertijd heeft Nederland te maken gehad met een recordaantal boetes voor het negeren van rode kruizen. In 2020 zijn er 4.920 bonnen uitgeschreven, een stijging van maar liefst 55 (!) procent.
Hoe is dat mogelijk in coronajaar 2020? Het lijkt wel of er een steeds grotere groep is die vooral zichzelf bovenaan zet en steeds minder rekening houdt met anderen. Even een rood kruis negeren of nog even inhalen bij een doorgetrokken streep, want daar rijdt het lekker door. Drugs, alcohol of lachgas gebruiken, terwijl je daarna de auto in stapt. Of toch nog even appen of spelletjes spelen tijdens het rijden. Het veroorzaken van een ongeluk is nooit de intentie. Maar wel het grote gevolg van dit gedrag. Die ene klap van een paar seconden verandert het leven van familie en van vrienden voor altijd.
Zet in op handhaving
Negentig procent van de ongevallen heeft volgens Veilig Verkeer Nederland te maken met menselijk falen. We weten wat de regels zijn in het verkeer, maar – zo redeneren sommigen – die zijn er vooral voor anderen. Dus hoe vriendelijk of sociaal je ook bent, men kan opeens veranderen in een enorme aso. Dat rijgedrag mogen we nooit accepteren, of onze schouders erover ophalen. Net als tijdens de coronacrisis zijn het niet de regels die ervoor zorgen dat het beter gaat, maar ons aangepaste gedrag. En net als bij corona leef je die regels niet zozeer voor jezelf na, maar vooral om anderen te beschermen. Daarom zijn maatregelen nodig om de verkeershufters die structureel de fout in gaan harder aan te pakken.
Wat ons betreft wordt veel meer ingezet op handhaving. De pakkans bij vergrijpen als mobielgebruik in het verkeer, bumperen en het agressief benaderen van medeweggebruikers moet omhoog. Met meer staandehoudingen, door echt één op één aangesproken te worden op je gedrag. Dat is effectiever dan alleen een bon zonder enige uitleg. Maar ook door een snelheidsbegrenzer in te bouwen in hun auto’s, veelplegers mee te laten lopen in een revalidatiecentrum en grootschalig inzetten van slimme camera’s die automobilisten beboeten voor appen of bellen achter het stuur. Ook zullen we als maatschappij dit gedrag sterker moeten afkeuren, waardoor ook de norm ten aanzien van ‘asociaal weggedrag’ wordt benadrukt.
Meer over agressief rijgedrag: Verkeer regelen is vak apart
Het aantal verkeersdoden kan alleen afnemen als ons gedrag verandert. Er meer rekening wordt gehouden met de ander op de weg. Daarop moeten de maatregelen gericht zijn. Alleen op die manier kunnen we over tien jaar weer een voorbeeld zijn voor andere landen op het gebied van verkeersveiligheid. En veel onnodig en verdrietig leed voorkomen. Dat is het meer dan waard. Hoog tijd voor actie dus.