Geen boer zal gedwongen zijn veestapel moeten afbouwen. Dat is misschien wel het opvallendste besluit van de ministerraad in de week waarin een boerendemonstratie het wegverkeer platlegde maar ook een golf van sympathie voor boeren teweegbracht.
Na de ministerraad liet premier Mark Rutte (VVD) zich slechts kort uit over de stikstofaanpak van de coalitie die volgde op het rapport-Remkes een week eerder. Een advies dat weer het gevolg was van een spectaculaire uitspraak van de Raad van State eerder dit jaar die het land – vooral de bouw – zo goed als stillegde.
Lees deze spoedcursus stikstof door Rob Ramaker
Premier Rutte sprak na de ministerraad zijn bekende mantra van ‘stap voor stap’ op weg naar een oplossing voor de stikstofproblematiek. ‘Er is geen toverstokje voor.’ Het land moet op weg naar ‘een nieuwe balans.’
Hij liet de vloer na de ministerraad verder aan minister van Landbouw Natuurbeheer en Voedselkwaliteit Carola Schouten (ChristenUnie). Zij mocht met honderden miljoenen strooien die moeten leiden tot een ‘slimme en warme sanering’ en herstel van aangetaste natuurgebieden. Hoeveel het kabinet precies uittrekt voor de maatregelen is overigens niet bekend. In het regeerakkoord was al geld bestemd voor sanering van de varkenshouderij.
Steun voor boeren die willen saneren
Boeren in de kwetsbaarste gebieden krijgen steun bij het opheffen van hun bedrijf. Evenals boeren die zo innoveren dat de uitstoot vermindert. De bouw moet weer op gang komen doordat vergunningen worden verstrekt voor huizen die na de bouw minder stikstof uitstoten.
De coalitie had de stikstofpijn in een lang beraad dat tot in de nacht duurde zo weten te verdelen dat alle vier partijen zich er in konden vinden. De ministerraad stemde er vrijdag mee in.
De VVD kon blij zijn dat de maximumsnelheid op de weg alleen in kwetsbare gebieden zal worden verlaagd. Het CDA wist te voorkomen dat besloten werd tot gedwongen sanering.
D66 – de partij van Tjeerd – ‘halvering veestapel’ – de Groot, moest instemmen met de weg van de geleidelijke veestapelafbouw. En de ChristenUnie kon van twee walletjes eten: prima die vrijwillige inkrimping van de veestapel, maar ook natuurherstel en investeren in kringlooplandbouw en innovatie.
Piekbelasters krijgen voorrang
‘Piekbelasters’ in de omgeving van Natura 2000-gebieden komen het eerst in aanmerking voor sanering. Boeren die blijven, krijgen steun bij het investeren in nieuwe emissiearme stallen, wat volgens Schouten ook het dierenwelzijn verbetert en helpt om de omslag naar kringlooplandbouw te maken. Andere investeringen die de uitstoot moeten verlagen zijn het scheiden van urine en mest en voeraanpassingen.
Kringlooplandbouw blijft in beeld
De stikstofcrisis noodzaakt haar nu tot noodmaatregelen omdat de veestapel de grootste stikstofproducent is. Haar plan voor een omslag van de intensieve veehouderij naar kringlooplandbouw in 2030, komt volgens Schouten niet in het gedrang.
Of dat economisch wel haalbaar is? ‘Dat wordt bekeken door de commissie-Maij,’ zei Schouten doelend op de commissie onder leiding van de voormalig Overijsselse gedeputeerde Hester Maij.
Over de aanpak van de luchtvaart, het openbaar vervoer en het wegverkeer volgen in het voorjaar nog aanbevelingen van het Adviescollege Stikstofproblematiek onder leiding van oud-VVD-minister Johan Remkes.