‘Je gaat straks iets bijzonders zien,’ zegt Paul de Hoog (46). De Business Opportunity Manager bij Shell, ook gepromoveerd chemicus, doelt op de Market Development Upgrader (MDU), consequent aangeduid als ‘de upgrader’.
De installatie is uniek doordat ze het proces van plasticrecycling perfectioneert. ‘Deze techniek vind je nergens anders. We willen helpen een nieuwe, schone industrie op te bouwen.’
Klimaatpionier:
Shell Chemicals Park Moerdijk
De uitdaging:
De groeiende berg plastic afval
De oplossing:
Chemische recycling
Deze ambitie is hard nodig, vanwege ons plasticverbruik. Lag de wereldwijde productie in 1950 nog slechts op 2 miljoen ton, inmiddels is die ruim 450 miljoen ton per jaar.
Naar verwachting verdubbelt die tot 2050. Als het lukt een aanzienlijk deel van ons plastic te hergebruiken, nemen de milieu- en de klimaatbelasting af.
De grenzen van gewone recycling
Maar burgers scheiden hun afval toch al? Dat klopt, maar nog volgens een onvolmaakte technologie. Het plastic wordt gesmolten, nadat het is versnipperd en gewassen, zodat het weer vervormbaar wordt.
Dit proces is een beperkt aantal keren mogelijk. Per ronde neemt de kwaliteit van het plastic af. In veel gevallen biedt het geen serieus alternatief voor nieuw plastic.
‘Mechanische recycling is niet circulair, want je kunt geen folie recyclen tot nieuwe folie. Bij chemische recycling kan dit wel,’ zegt Danielle Ebentreich (42) over Shells aanpak.
De Commercial Vice President Europe is ook aangeschoven, zij het niet voor lang. De jassen gaan aan, op pad nu, naar de upgrader. Per fiets, want zo zijn de strikte terreinregels.
Tussen afvalplastic en nieuw plastic
Daar! Na een tochtje van enkele minuten doemt een mega-installatie op. Roestvrijstalen tanks, verspreid over diverse etages en verbonden door leidingen. Paul de Hoog geeft toelichting op die wirwar en wijst op de dikke pijp die in de upgrader verdwijnt en deze voorziet van zijn grondstof.
‘Pyrolyseolie. Dat houd je over na het verhitten van oud plastic. Er zit dan nog vervuiling in. Schoonmaakchemicaliën, kleurstoffen…’
De uitdaging is om deze vervuiling eruit te halen. Hoewel het een beperkte hoeveelheid betreft, vond de wetgever het nog te veel om mechanisch gerecycled plastic toe te staan voor medische toepassingen zoals injectiespuiten. Ook voedselverpakkingen zijn uitgesloten, terwijl het plasticverbruik juist in deze sectoren enorm is.
Hoe de upgrader vervuild plastic weer zuiver maakt
Daarom moet de upgrader aan de bak. Een extractievloeistof verwijdert het vuil uit de pyrolyseolie. Die was eerst donkerbruin, maar heeft na behandeling een lichtere, honingachtige kleur.
De Hoog wijst op de dikke pijp die de upgrader verlaat: ‘Nu kan dit het reguliere proces in. Onze kraker maakt er grondstoffen voor plastic van. Niet van nieuw plastic te onderscheiden.’
Met de CO2-heffing prijst Nederland zijn basisindustrie uit de markt
Sinds Shell de upgrader eind vorig jaar in gebruik nam, is het ondernemersklimaat verslechterd. ExxonMobil schortte een investering voor plasticrecycling in de Rotterdamse haven op.
Danielle Ebentreich zegt de tegenwind ook te voelen. ‘We moeten competitief zijn op wereldniveau, en dat is nu niet het geval. Pas bij voldoende rendement kunnen we verder hierin investeren.’
Zonder duidelijke wetgeving durven bedrijven niet te investeren
Virgin plastics uit China zijn zo goedkoop, daar valt nauwelijks tegen te concurreren.
Wil Nederland de concurrentie aankunnen, dan is het essentieel dat boven op de Europese regels niet ook nationale wetgeving komt.
Met de CO2-heffing prijst Nederland zijn basisindustrie uit de markt. Ebentreich: ‘Het is heel belangrijk dat die maatregel wordt bevroren.’
Daarnaast moeten de overheidsregels duidelijk zijn. ‘Vanaf 2030 ligt er een bijmengverplichting voor bedrijven. Plastic moet voor ten minste 30 procent uit gerecycled plastic bestaan. Maar wat zijn de exacte voorwaarden?
Die worden nog steeds besproken. Zolang wetten en regels ontbreken, weten bedrijven niet waarin ze moeten investeren.’
De upgrader verwerkt het verbrande plastic van 2,5 miljoen mensen
Shell wilde niet daarop wachten en besloot te pionieren. De upgrader – kosten: tientallen miljoenen – is bedoeld om een geheel nieuwe markt te creëren. Chemiereus Braskem, een Braziliaans miljardenbedrijf, is een klant, maar het moeten er meer worden.
Hen verleid je alleen door te laten zien dat grootschalig chemisch recyclen echt mogelijk is. Dat lukt Shell. De Hoog: ‘De upgrader verwerkt het verbrande plastic van 2,5 miljoen mensen per jaar. Dat is het aantal inwoners van Noord-Brabant.’