Marco Borsato is vrijgesproken. De jarenlang bewijsloze zaak legt vooral het falen bloot van het Openbaar Ministerie en van vele media, schrijft Afshin Ellian.
De rechter heeft uitspraak gedaan. Marco Borsato werd vrijgesproken van alle beschuldigingen. Hij werd vervolgd door het OM, maar ook door de publieke opinie en een aantal media.
De moeder van de aangeefster heeft bijna twintig jaar voor hem gewerkt. Zij waren hechte vrienden. De moeder was voorzitter van de fanclub van de zanger. Borsato kende haar dochter (de aangeefster dus) vanaf haar geboorte. Hij ondersteunde de familie financieel. Eigenlijk gedroeg hij zich als barmhartige Samaritaan.
De Marco Borsato rechtszaak: een tijdlijn vol vragen
Die barmhartige Samaritaan werd een soort vader voor het meisje na het overlijden van haar echte vader. In 2018 kon moeder, zijn medewerker, niet meer functioneren vanwege een burn-out.
Vanaf toen had de barmhartige Samaritaan een verstoorde werkrelatie met de vrouw, die zegt dat ze in juni 2019 op het dagboek van haar dochter stuitte.
Daarover sprak zij met de (voormalige) werkgever en weldoener op 4 juli 2019. Dat gesprek nam ze op. Is dat niet vreemd? Een paar maanden later, op 6 oktober, ging zij een ‘informatief’ gesprek aan met de politie.
Dit is eveneens onnavolgbaar. Pas op 13 december 2021 deed de dochter aangifte tegen Marco Borsato. En vervolgens verliep het transformatieproces van Borsato van werkgever via barmhartige Samaritaan naar monster.
Geen bewijs, wel jaren onderzoek in de zaak-Borsato
Ruim drie jaar werkte het OM aan het dossier. Als u het helder geschreven vonnis leest, begrijpt u waarom er zo veel tijd nodig was, nog voordat de zitting begon.
Er was geen bewijs. Er was slechts een bewering van de aangeefster. Daarom moest er een paar jaar worden gevist, diende het net al die tijd in het water te blijven in de hoop dat er een vis langszwom.
Geheel in de geest van de procedure die Franz Kafka beschrijft in Het proces.
Waarom één verklaring nooit genoeg is
In dit soort zaken is er eigenlijk niet meer dan één bewijs: de bewering van het slachtoffer. Dat wordt een wettig en overtuigend bewijs zodra er steun wordt gevonden in verklaringen van anderen of in sporenonderzoek.
De rechter kan een verdachte veroordelen op grond van wettelijk en overtuigend bewijs. Zodra we deze eis verlaten, worden alle Nederlanders onderworpen aan willekeur en kafkaëske toestanden.
Eén bewijs is geen bewijs, dus zocht de rechter naar ondersteunende argumenten voor de bewering van de aangeefster.
Waarom het dagboek en het gedrag van het meisje geen steun boden
Het dagboek bevat op 18 juni 2015 een verwijzing naar een ontuchtige gebeurtenis die zich vijf maanden eerder zou hebben afgespeeld. Maar: ‘Uit niets blijkt dat op de betreffende dag zelf iets is voorgevallen. Diverse deskundigen hebben onderzoek gedaan. Steeds bleek daarbij dat niet kan worden vastgesteld wanneer de passages daadwerkelijk zijn opgeschreven.’
Dit levert dus geen steunbewijs op. Bovendien constateert de rechtbank dat de aangeefster zelf ‘tot kort voordat moeder het dagboek vond, regelmatig contact met de verdachte had.
‘Zo was zij bij zijn concerten in het voorjaar van 2019 en zorgde ze ervoor dat zij een plaatsje vooraan bij het podium kreeg, en ging ze daarna met haar vriendin, op eigen initiatief, op bezoek bij de verdachte en zijn gezin.’
Gedrag dat niet past bij de beschuldiging
Dat had het OM toch aan het denken moeten zetten. Temeer wanneer we in het vonnis lezen dat ‘geen enkele getuige, inclusief moeder, gedragsverandering heeft gezien bij de aangeefster ten opzichte van de verdachte na de vermeende ontuchtige handelingen uit de beschuldiging.’
Zelfs verklaarden de getuigen dat de dochter altijd enthousiast was als zij Borsato zag en ‘bijna altijd bij hem op schoot ging zitten’. De moeder bevestigt dit.
Hoe een ontkenning toch als bekentenis werd gezien
Bekende Borsato tijdens dat in het geheim opgenomen gesprek zijn misdaden ten overstaan van de moeder? Hij erkent dat zijn gedrag soms weleens ongepast kan zijn geweest. Bedoelde hij seksueel misbruik? ‘Nee, maar dat is… dat… Nou, tussen haar benen aange… Ik heb haar gestreeld, dat kan best zijn dat op… Dat dat, dat dat ongepast was.’
Het vonnis is ook daarover glashelder: ‘Daar komt bij dat de verdachte in het gesprek, als de moeder de woorden “seksueel misbruik” noemt, meteen reageert met een ontkenning: “Ik heb haar niet seksueel misbruikt, hè.”’
De rechter wijst erop dat het OM dat gesprek te ruim en te makkelijk in een bepaalde richting interpreteerde en geen acht sloeg op Borsato’s in feite glasharde ontkenning.
Hoe van een ontkenning een bekentenis werd gemaakt, valt goed te verklaren door de overtuiging dat Borsato een monster is. Dat was immers de heersende opinie.
Marco Borsato: waarom de beschreven aanrakingen juridisch niets opleverden
Ja, maar het monster heeft haar billen aangeraakt. Ze speelden in het huis van de moeder een raar spelletje. ‘De leden van de vriendengroep, onder wie ook de verdachte, moesten een tik geven op de billen van een persoon die voorover staand op de tafel leunde.’ Uiteindelijk stelde de dochter dat haar aangifte niet over deze aanrakingen ging.
Toch moest Borsato zich daarvoor verantwoorden. Maar hoe zit het dan met de beschuldiging dat Borsato een keer zijn hand hoog op het bovenbeen van de aangeefster had gelegd?
De toenmalige vriend van de aangeefster zat een keer met haar televisie te kijken toen Borsato binnenkwam: ‘Die begroet aangeefster met een dikke knuffel en een kus, neemt plaats op de bank en legt dan zijn hand op haar bovenbeen.’ Inderdaad, niks aan de hand.
Hoe Marco Borsato tussen de wielen van de publieke opinie kwam
Toch is er wel iets aan de hand. De media die van Borsato een monster maakten en het OM dat vier jaar kostbare tijd en capaciteit besteedde aan dit, toegegeven, vreemde, maar niet strafbare verhaal, moeten zich beraden op hun gebrek aan professionaliteit. Een hoger beroep is bij deze feiten niet rechtvaardig en verantwoord.
Een rij vrachtwagens reed over Marco Borsato heen. Zijn liedjes mochten we niet meer horen. Goed, Borsato was geen perfecte barmhartige Samaritaan. Maar hij was ook geen monster.