Het bewijs stapelt zich op: muziek kan de gezondheid positief beïnvloeden. In het ziekenhuis, bij de behandeling van depressies en autisme, maar zeker ook in het dagelijkse leven.
Professor Hans Jeekel is allesbehalve onbekend met de operatiekamer. Decennialang hielp de chirurg daar patiënten. Maar de negen keer dat hij zelf onder het mes moest, ervoer hij toch een gevoel van spanning en ongemak. Iedereen heeft daar last van, weet hij. Hij spreekt van The Big Five, vijf complicaties die patiënten kunnen ervaren bij operaties: pijn, angst, stress, slaapontregeling en, in het bijzonder bij ouderen, delier, een staat van acute verwarring. Hij weet ook een middel om dergelijke problemen aanzienlijk te verminderen: muziek.
Na zijn emeritaat wierp het erelid van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde zich vol overgave op de toepassing daarvan in de gezondheidszorg. Hij richtte in het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, waaraan hij als hoogleraar en hoofd van de afdeling chirurgie was verbonden, de onderzoeksgroep Muziek als Medicijn op. Het doel is het hoogste wetenschappelijke bewijs te vinden voor het effect van muziek bij patiënten door middel van zogeheten randomized controlled trials, waarbij een behandeling met muziek wordt vergeleken met de standaardbehandeling (zie ‘Goedkope, duurzame behandelingsvorm zonder bijwerkingen’).
Hans Jeekel (81), chirurg en oprichter van Muziek als Medicijn
‘Goedkope, duurzame behandelingsvorm zonder bijwerkingen’
‘Ik speel piano. Vooral klassieke muziek. Bach, Chopin, Rachmaninov. Bij het opereren draaide ik die ook. Dat werkte stimulerend. Opmerkelijk is trouwens dat in studies is gevonden dat anesthesisten een andere smaak hebben dan chirurgen. Toen ik zelf was geopereerd, vond ik het een bijzondere belevenis om met mijn favoriete muziek te ontwaken.
‘Dat muziek bij een operatie heilzaam kan werken voor een patiënt, hebben we, als eersten, wetenschappelijk bewezen. Met randomized controlled trials, waarbij at random, willekeurig, door de computer wordt gekozen welke behandeling, met of zonder muziek, de patiënt krijgt. Onomstotelijk staat nu vast dat wanneer een patiënt met een koptelefoon voor, tijdens en na de operatie naar muziek luistert, er significant minder klachten over pijn, angst en stress optreden. Bovendien blijken slaapontregeling en delier af te nemen. U zult begrijpen wat voor een waardevolle ontdekking dit is. Muziek is een goedkope, duurzame behandelingsvorm zonder bijwerkingen. De behoefte aan medicatie neemt daardoor af.
‘Het luisteren naar muziek heeft effect op het hele lichaam. Hersenen, hart, immuunsysteem. Wat betreft de soort muziek blijkt de voorkeursmuziek van de patiënt het meest effectief. Maar niet met te hoog volume of te veel tempowisselingen. Voor dit inzicht ontbreekt echter nog hard wetenschappelijk bewijs.
‘Dat iemand van de Vereniging tegen Kwakzalverij mij heeft aangevallen, vind ik vervelend. Maar alle echte deskundigen zijn enthousiast. Ik ben door Harvard Medical School uitgenodigd mijn onderzoek toe te lichten. Vijftien afdelingen van het Erasmus Medisch Centrum en 24 ziekenhuizen werken mee. En de Federatie Medisch Specialisten is bezig met het opstellen van een richtlijn om muziek bij alle Nederlandse operaties te implementeren. Dat is goed voor het welzijn van de patiënt en reduceert de kosten van de zorg.’
Dit jaar promoveerde de assistent-arts Victor Fu bijvoorbeeld in Rotterdam op een onderzoek dat laat zien dat muziek voor, tijdens en na een operatie de pijn en stress en angst van de patiënt significant vermindert.
Hele reeks aan publicaties over de heilzame effecten van muziek
Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.
Bekijk de mogelijkheden voor een (digitaal) abonnement hier
Jeekel en de zijnen staan zeker niet alleen in hun enthousiasme over de invloeden van muziek. Er is inmiddels een onoverzichtelijke reeks publicaties verschenen over de heilzame effecten. Soms lijkt wel sprake van enige overdrijving. Zoals in de in 1997 verschenen bestseller The Mozart Effect, waarin Don Campbell aannemelijk wilde maken dat het luisteren naar Wolfgang Amadeus Mozart zeer gunstige gevolgen heeft voor lichaam en geest, en de intelligentie verhoogt. De Amerikaan borduurde in zijn invloedrijke boek voort op een studie van een paar jaar eerder naar het effect van het beluisteren van de Sonate voor twee piano’s in D groot van de Oostenrijkse componist op het vermogen ruimtelijke puzzeltjes op te lossen.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?