De onverwachte val van kabinet-Schoof onder druk van de linkse huurverlaging van de PVV legt de woningmarkt lam en hertekent het politieke speelveld, schrijft Maarten de Gruyter.
Maandenlang heb ik verkondigd dat dit kabinet niet zou vallen omdat geen van de partijen daar baat bij had. De BBB en NSC niet aangezien zij in de peilingen worden gedecimeerd, de VVD niet omdat die partij in dezelfde peilingen derde staat en, als zij uit dit kabinet zou stappen, de zwartepiet zou krijgen toegespeeld door anti-immigratiefanatiekelingen.
Een val dankzij de PVV leek mij al helemaal niet logisch, aangezien zij bij het torpederen van dit kabinet, door geen enkele partij meer serieus zou worden genomen. Een permanent leven in de oppositie stond haar dan te wachten. Maar de gedachtenkronkels van Geert bleken wederom onnavolgbaar.
Hoe huurverlaging woningmarkt verlamt
Hoewel nijpende dossiers zoals dat van het woningtekort nu waarschijnlijk voor een deel blijven liggen, ben ik als rechts conservatief niet rouwig om de val van dit kabinet. Wanneer de grootste partij in de regering haar kiezers 20 procent huurverlaging heeft beloofd, kun je rustig spreken van een zeer links georiënteerde coalitie. En wie naar de feiten kijkt, kan niet anders concluderen dat zij dat in elk geval op het gebied van volkshuisvesting zeker was.
NSC en PVV gijzelen volkshuisvesting
Het kabinet werd door NSC en PVV gegijzeld met de meest radicale en vernietigende plannen voor de volkshuisvesting. Hoe hard minister Mona Keijzer (BBB) ook haar best deed, ze kreeg de coalitie en de Kamer bijna nooit mee in haar plannen om de woningmarkt uit het slop te trekken.
In plaats daarvan heeft de regering haar best gedaan om de huizenmarkt helemaal de nek om te draaien, middels nog meer regulering. Keijzers kabinetsgenoot staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen (NSC) vergrootte de pijn nog door de financiële uitdagingen van veel kleine particuliere investeerders te bagatelliseren.
Stemgedrag onthult linkse koers PVV
Sophie Hermans (VVD) zei in een interview vlak na de verkiezingen van 2023 de PVV op sociaal-economisch gebied een linkse partij te vinden. Hoewel diverse opiniemakers, media en politici de (radicaal-)rechtse signatuur van dit kabinet voortdurend benadrukken, kom je tot dezelfde conclusie als Hermans wanneer je kijkt naar het PVV-verkiezingsprogramma en -stemgedrag in de Kamer.
Op de onderwerpen financiën, economie, sociale zekerheid en zorg en gezondheid blijkt ruim tweederde van de partijen, waaronder bijna altijd de PvdA, vaker met de VVD mee te stemmen dan de PVV. Niet geheel verrassend blijkt hetzelfde op het thema wonen. De PVV beloofde in haar verkiezingscampagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 een huurverlaging van 20 procent voor sociale huurhuizen.
Waarom 20 procent huurkorting funest is
Een dwaas plan, de overtreffende trap van ‘gratis bier’. Totaal onnodig voor behoud van koopkracht en bestaanszekerheid en een dodelijke klap voor corporaties. Deze bespottelijke belofte werd in februari 2023 expliciet gemaakt in een motie van PVV-Kamerlid Alexander Kops. Ondanks de steun van onder andere de SP werd de motie verworpen.
Kijkend naar de verkiezingsprogramma’s van de twee partijen zou je kunnen stellen dat de radicaal-linkse SP bijna een zielsverwant van de PVV is. Als het gaat om kritiek op de Europese Unie, globalisering, marktwerking en alle al genoemde sociaal-economische thema’s zou een lijstverbinding haast logisch zijn geweest.
Migratie blijft enige rechtse speerpunt
Feitelijk is er maar één thema dat de PVV en daarmee dit kabinet een rechtse naam bezorgt, en dat zijn de strenge asiel- en immigratiewensen. En de vraag is langzamerhand of dit nog wel een links-rechts-thema is, aangezien steeds meer Europese socialistische partijen, zoals die in Zweden en Denemarken, een veel strenger beleid voorstaan.
BBB-leider Caroline van der Plas jammerde dat de PVV de kans heeft laten schieten om eindelijk echt rechts beleid in Nederland te voeren. Om welke beleidsthema’s naast migratie het dan gaat, is mij een raadsel. GroenLinks-PvdA en de SP hebben bij de vorige formatie de kans laten liggen om samen met de PVV welhaast een socialistische heilstaat in Nederland te vestigen.