Hypotheekrenteaftrek in de verkiezingsprogramma’s: wie wil wat?

24 augustus 2025
De Tweede Kamer heeft met een noodgreep de lastenverzwaring van box 3 ongedaan gemaakt. (Foto ANP).

In dit artikel

De feiten: Vooralsnog alleen VVD en SP duidelijk over hypotheekrenteaftrek

De fiscale behandeling van de eigen woning, vaak handig samengevat als de hypotheekrenteaftrek, krijgt in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober de nodige aandacht van politieke partijen.

Dat verloopt langs bekende lijnen: de VVD wil niets wijzigen, de SP juist veel.

Beide partijen zijn wel als enige duidelijk over hun hypotheekplannen. Andere partijen die een (concept-)verkiezingsprogramma hebben geopenbaard − GroenLinks-PvdA, NSC en JA21 − bedienen zich van zodanige formuleringen dat het nog alle kanten op kan.

Er moet iets gebeuren met de hypotheekrenteaftrek

Fiscaal economen roepen al jaren dat er iets met de hypotheekrenteaftrek moet gebeuren. De gemene deler is dat de huidige regeling niet voldoet. Maar wat dan wel?

De denkrichtingen variëren. Sommige fiscalisten pleiten voor ‘defiscalisering’ van het huis: het eigenwoningforfait (een jaarlijkse bijtelling op het inkomen voor huiseigenaren) vervalt, maar de renteaftrek vervalt ook.

Hypotheekrenteaftrek onder druk

Anderen vinden dat de hypotheekrenteaftrek best kan blijven bestaan, maar dat de huiseigenaar wel belasting moet betalen over de verkoopwinst.

Hoe Den Haag ook denkt over de hypotheekrenteaftrek: over vijf jaar kan de Belastingdienst de regeling niet goed meer uitvoeren, dus er moet iets gebeuren.

Wie zegt wat in de verkiezingsprogramma’s over hypotheekrenteaftrek?

  • ‘De hypotheekrenteaftrek drijft de prijzen op, en mensen met de duurste huizen profiteren het meest. Daarom gaan we de hypotheekrenteaftrek stapsgewijs afbouwen’, schrijft GroenLinks-PvdA, zonder termijnen te noemen.
  • ‘De hypotheekrenteaftrek is een belangrijk instrument om rust
    te brengen op de woningmarkt. Wij blijven hierachter staan. Pogingen van andere partijen om het eigen huis zwaarder te belasten, wijzen wij hard af’, schrijft de VVD.
  • ‘We behouden de hypotheekrenteaftrek’, zegt NSC, maar niet in welke vorm of mate.
  • JA21 noemt de hypotheekrente niet in zijn verkiezingsprogramma.
  • ‘Wij garanderen deze regeling voor woningen tot 600.000 euro. Maar boven dit bedrag bouwen we de hypotheekrenteaftrek versneld af’, schrijft de SP.

EW’s visie: Ingrijpen bij hypotheekrenteaftrek is noodzakelijk

Door: Jeroen van Wensen, redacteur Economie

Op 1 januari 2031 is er dertig jaar verstreken sinds de grote stelselwijziging van de inkomstenbelasting per 2001. Een van de belangrijkste nieuwigheden in 2001 was de beperking van de hypotheekrenteaftrek.

Wie een huis voor eigen bewoning koopt, mag de rente op de bijbehorende hypotheek sindsdien nog maar maximaal dertig jaar in aftrek nemen op het inkomen. Tot 2001 was de rente op de hypotheek voor het eigen huis tot in lengte van jaren aftrekbaar.

Fiscus worstelt met gegevens vanaf 2001

De inperking van 2001 laat zich op 1 januari 2031 voor het eerst gelden. Wie op die datum nog een hypotheekschuld heeft die er op 1 januari 2001 ook al was, mag de rente daarvan niet meer in aftrek brengen op het inkomen. Daarmee vervalt voor velen de maandelijkse of jaarlijkse teruggave van de Belastingdienst.

Er is alleen een groot probleem. De Belastingdienst heeft geen gegevens over de hypotheken van 1 januari 2001. En banken ook niet. Dus moet de Belastingdienst vanaf 2031 de belastingaanslag baseren op de gegevens die huiseigenaren zelf opgeven. Ander probleem: ook huiseigenaren hebben vaak geen idee meer hoe het op 1 januari 2001 zat met de hypotheek.

Noodzaak tot ingrijpen in de hypotheekrenteaftrek vóór 2031

De Belastingdienst moet daardoor vanaf 2031 een regeling uitvoeren waarvoor betrouwbare gegevens ontbreken.

De kans is groot dat huiseigenaren (al dan niet opzettelijk) een foutief bedrag aan aftrekbare rente invullen bij de jaarlijkse aangifte voor de inkomstenbelasting, wat tot een verkeerde belastingaanslag leidt.

Tijd voor een open debat over de hypotheekrenteaftrek

Over vijf jaar ontstaat er dus een probleem, en Den Haag doet er verstandig aan om tijdig in te grijpen.

Daarbij past ook een ingreep op de huidige regeling, die erg ingewikkeld is geworden. Hoe die ingreep eruit moet komen te zien, moet onderwerp zijn van een open debat – en niet van een loopgravenoorlog.

Verdere verdieping: Hypotheekrenteaftrek steeds ingewikkelder en verstorender

De regels rond de hypotheekrenteaftrek (formeel: de eigenwoningregeling) zijn nu al nauwelijks meer te volgen.

Sinds 2004 geldt kort gezegd de regel dat bij een verhuizing de overwaarde op het verkochte huis moet worden gebruikt om het nieuwe huis van te financieren (de bijleenregeling is ingewikkelder dan dat).

Hypotheekrenteaftrek en de aflossingseis sinds 2013

En sinds 2013 moeten starters op de huizenmarkt de hypotheeklening binnen dertig jaar aflossen (aflossingseis). Starters kiezen sinds 2013 vrijwel altijd voor de annuïteitenhypotheek.

Voor die tijd was het gebruikelijk om een deel van de hypotheek aflossingsvrij te lenen, maar dat levert voor starters sinds 2013 geen renteaftrek meer op.

Onduidelijkheid over hypotheekrenteaftrek

Op zich zijn de regelingen duidelijk, behalve als partners samen een huis kopen en daarna hun relatie verbreken.

Stel dat de ene partner in het huis blijft wonen en de ander naar een huurwoning verhuist. Om vervolgens na een paar jaar opnieuw te trouwen en daarna met de nieuwe partner een huis te kopen.

Hoe zit het dan met de bijleenregeling en de aflossingseis? En wat gebeurt er na nog weer een scheiding?

Hypotheekrente zorgt voor complexiteit en verstoring

Praktijkgevallen leidden tot hevige discussies tussen deskundigen. Afgelopen jaar kwam er reparatiewetgeving, omdat de zaken nog ingewikkelder werden door het sinds 2018 geldende nieuwe huwelijksvermogensrecht. Niemand wist meer hoe het zat.

Het valt alleen al gezien de uitvoerbaarheid te verdedigen dat er iets moet gebeuren aan de hypotheekrenteaftrek. Bovendien werkt de hypotheekrenteaftrek ook nog eens economisch verstorend: huizen worden er duurder door, de schuldenberg hoger.

Verder lezen: Meer over hypotheekrente