Elon Musk overleefde ooit op het nippertje de ondergang van Tesla. Nu zijn er speculaties over zijn volgende gok: een fusie met zijn AI-bedrijf xAI. Durft hij opnieuw alles in te zetten?
In september 2008 stond Elon Musk aan de rand van de afgrond. Zijn raketbedrijf SpaceX had drie mislukte lanceringen achter de rug, Tesla balanceerde op het randje van een faillissement. Er was nog geld voor één laatste poging. Zou de vierde raket falen, dan was het vermoedelijk einde verhaal voor SpaceX én voor Tesla.
Die vierde lancering slaagde.
Falcon 1 werd de eerste raket van een particulier bedrijf die in een baan rond de aarde kwam. Het redde beide bedrijven van de ondergang. Een technisch succes, maar vooral ook een karaktermoment: Elon Musk had opnieuw alles op alles gezet. Niet door risico’s te mijden, maar door ze te bundelen – en te beheersen.
Dat moment, inmiddels meer dan vijftien jaar geleden, lijkt opnieuw relevant. Want er wordt steeds nadrukkelijker gespeculeerd over een scenario waarin Musk hoog spel speelt door zijn nieuwste AI-bedrijf xAI met Tesla samen te voegen. Met alle risico’s van dien.
Musk hint op meer aandacht voor Tesla
Tijdens de presentatie van de kwartaalcijfers op dinsdag 22 april kondigde Musk aan dat hij vanaf mei weer meer tijd zal gaan besteden aan Tesla. In diezelfde periode maakte hij bekend dat zijn AI-bedrijf xAI fuseert met X, het platform dat voorheen Twitter heette.
De fusie werd volledig in aandelen afgehandeld en beide bedrijven gingen op in een nieuwe holding met een gezamenlijke waardering van 113 miljard dollar.
xAI ontwikkelt grote taalmodellen zoals Grok, die exclusief via X worden aangeboden. De integratie van technologie en distributie in eigen huis past in een bredere strategie van Musk: minder scheiding, meer concentratie.
Wil Elon Musk alles onder één dak?
Musk heeft vaker aangegeven dat Tesla in zijn ogen geen autobedrijf is, maar een technologiebedrijf. Tesla werkt hard aan zelfrijdende auto’s, ontwikkelt een humanoïde robot en produceert eigen chips.
Het beschikt over miljarden kilometers aan rijdata en ontwikkelt de algoritmes om die data te benutten. Tijdens aandeelhoudersvergaderingen noemt Musk Tesla dan ook consequent een ‘AI- en robotica-bedrijf’.
Met xAI heeft Musk sinds 2023 ook zijn eigen ontwikkelaar van taalmodellen. Door die te koppelen aan X als distributiekanaal ontstaat een ecosysteem waarin gebruikers, data, software en hardware elkaar versterken. De fusie van xAI en X is in dat licht geen verrassing. De vraag is nu: volgt Tesla?
Speculaties over fusie Tesla en xAI
De gerenommeerde techjournalist Kara Swisher noemde het in haar podcast Pivot ‘strategisch voorstelbaar’ dat ook Tesla in deze structuur wordt opgenomen. ‘Zo zou hij het plaatje compleet maken – en Tesla een AI-waardering meegeven. Daar draait het uiteindelijk om.’
Een samenvoeging van Tesla met xAI zou die waardering kunnen verhogen, maar is ook riskant. xAI is een jonge start-up met naar schatting 100 miljoen dollar omzet, maar wordt gewaardeerd op 80 miljard – een speculatieve verhouding van 800 keer de omzet. Tesla draait miljardenomzetten, en heeft een waardering van ongeveer 8 keer de omzet.
Als Musk deze bedrijven onderbrengt in een nieuwe holding, worden die waarden bij elkaar opgeteld. Dat zou kunnen betekenen dat xAI, waarin geen externe aandeelhouders zitten, evenveel gewicht krijgt als Tesla – dat wél aandeelhouders heeft.
Voor beleggers betekent dat een risico: hoewel hun aandelen in aantal gelijk blijven, rust hun investering ineens voor een groter deel op een minder winstgevend onderdeel. Hun aandeel wordt als het ware ‘verdund’. Dat kan tot verzet leiden, zoals bij de overname van SolarCity in 2016.
Tesla-aandeelhouders kwamen eerder al in opstand
Toen Musk destijds SolarCity, een zonnepanelenbedrijf van zijn neven, overnam met Tesla-aandelen, werd hij aangeklaagd door aandeelhouders wegens belangenverstrengeling. Hij won de zaak uiteindelijk, maar het kostte jaren. Een mogelijke fusie met xAI zou soortgelijke vragen kunnen oproepen. xAI is privaat, Tesla is beursgenoteerd. Dat verschil in transparantie en toezicht is aanzienlijk.
Daarbij komt Musks reputatie. Zijn publieke optredens, politieke uitspraken en steun aan controversiële figuren als Donald Trump zorgen geregeld voor koersschommelingen. Een verdere integratie van zijn bedrijven zou dat risico voor Tesla kunnen vergroten.
Musk is het meest op zijn gemak als de risico’s hoog zijn
Waarom zou Musk het dan toch doen? Omdat dit is hoe hij opereert. Walter Isaacson, die twee jaar met Musk optrok voor zijn biografie, beschrijft hoe Musk het meest op zijn gemak is als alles op het spel staat. Hij zoekt niet de rust, maar de storm. Niet de balans, maar intensiteit. Geen spreiding van risico’s, maar concentratie.
Falcon 1 was geen toevalstreffer. Het was onderdeel van een patroon. De overname van Twitter in 2022 was chaotisch, maar paste in Musks streven naar directe controle over infrastructuur.
Zijn openlijke steun aan Donald Trump – terwijl een overwinning van Kamala Harris desastreus voor hem had kunnen uitpakken – getuigde van hetzelfde: Musk schuwt het risico niet. Hij lijkt het op te zoeken.
Isaacson beschrijft hoe Musk in ‘demon mode’ nachtenlang doorwerkt, hoe hij zichzelf en zijn teams tot het uiterste drijft. Hoe hij leeft in crisismodus – en juist daaruit zijn kracht put.
Een fusie die past in het patroon
Of Elon Musk echt werkt aan een fusie tussen Tesla en xAI is op dit moment niet te zeggen. Er is geen bevestiging, geen routekaart — er zijn alleen signalen.
Maar het past opvallend goed in het patroon van Musks ondernemerschap: niet gericht op beheerste groei, maar op radicale versnelling, integratie en controle.
Een fusie zou de risico’s vergroten en weerstand oproepen, maar sluit aan bij zijn overtuiging dat vooruitgang niet ontstaat door voorzichtigheid, maar door volledige inzet.
Binnen Musks logica is het minder een wilde sprong, en meer een volgende, voorstelbare stap.