Dat tienduizenden asielzoekers naar de Verenigde Staten gaan, is niet alleen het gevolg van de slechte economische situatie in Latijns-Amerika, schrijft Robbert de Witt. Ook Democraten erkennen inmiddels dat het net zo goed te maken heeft met het ‘immigrantvriendelijke’ beeld dat Joe Biden wilde uitstralen.
Het is flauw om de Amerikaanse president Joe Biden te verwijten wat zijn Democratische partijgenoten voorganger Donald Trump kwalijk namen: dat migrantenkinderen aan de grens met Mexico worden gescheiden van hun ouders en in ‘kooien’ opgesloten. Flauw, want je kunt niet van Biden verwachten dat hij in amper twee maanden een geheel nieuw opvangsysteem voor asielzoekers uit de grond kan stampen.
Maar het ziet er hoe dan ook niet lekker uit, de foto’s van opeengepakte kinderen en gezinnen die moeten wachten in de met doorzichtige wanden afgesloten ruimten, zogeheten temporary processing facilities. Onmenselijk vonden de Democraten, toen Trump nog aan de macht was. Nu zijn ze stil, of ze ontkennen simpelweg dat er een vluchtelingencrisis is aan de Amerikaanse zuidgrens.
Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.
Verdubbeling ten opzichte van vorig jaar
De cijfers laten zien dat er wel degelijk een crisis is. In de eerste twee maanden van dit jaar meldden zich tweehonderdduizend migranten uit Midden- en Zuid-Amerika aan de Amerikaanse grens. Dat is, schrijft EW-correspondent Emile Kossen deze week, een verdubbeling ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.
En onder hen zijn ook nog eens veel meer minderjarige asielzoekers: 15.000. In heel 2020 waren dat er 37.000. Het laat zich raden wat het voor de opvangfaciliteiten betekent als deze stijging de komende weken en maanden doorzet. Laat staan wat dit voor politieke gevolgen heeft. En het ‘migrantenseizoen’ moet nog beginnen.
Geen crisis, maar een ‘uitdaging’ aan de grens
Vooralsnog wil de regering niet spreken van een crisis. Regeringswoordvoerder Jen Psaki sprak eerst van een ‘uitdaging’ aan de grens, inmiddels ook van ‘een groot probleem’. Het is niet alleen een groot probleem voor de overheid ter plaatse, die de stroom migranten onderdak moet bieden, maar evenzeer voor de regering in Washington.
Biden heeft het wel grotendeels aan zichzelf te danken. Tijdens zijn verkiezingscampagne beloofde hij het ook op dit vlak allemaal anders te gaan doen dan Trump. Die had als stokpaardje dat hij een muur aan de grens ging bouwen – hoewel die na vier jaar nog niet af was. Biden liet de bouw ervan stoppen. Dat soort besluiten is natuurlijk opgepikt in landen ten zuiden van de Verenigde Staten.
Generaal pardon: nu even niet
En terwijl Trump de pandemie aangreep om de grens te sluiten, draaide Biden dit snel na zijn intrek in het Witte Huis deels terug. Minderjarige migranten worden niet meer weggestuurd aan de grens. Dat zou de sterke stijging onder deze groep asielzoekers verklaren. Inmiddels erkennen ook de Democraten dat het gedrang aan de zuidgrens niet alleen het gevolg is van slechte economische omstandigheden in Latijns-Amerikaanse landen die worstelen met de coronacrisis.
De Democraten vinden het daarom geen goed idee om nu te pleiten voor een generaal pardon voor de naar schatting 11 miljoen illegalen die in de Verenigde Staten leven. Zo’n pardon was jaren een grote wens van links Amerika, maar zou nu een slecht signaal zijn en kunnen leiden tot de komst van nog eens honderdduizenden migranten uit het Zuiden.
De Republikeinen zullen het natuurlijk niet zeggen, maar voor hen komt deze crisis goed uit. Op veel terreinen doet Biden het zo slecht nog niet. Maar juist op immigratie kan de Republikeinse Partij zich – eindelijk weer eens – presenteren als de eensgezinde partij van law & order (orde en gezag). De situatie aan de grens noemen zij daarom ‘Biden’s border crisis’.
‘Kom niet deze kant op’
Intussen moet Biden het beeld bijstellen dat blijkbaar van hem en zijn regering bestaat in Latijns-Amerika. De nieuwe president probeert asielzoekers te ontmoedigen om naar de Verenigde Staten te komen. ‘Laat ik duidelijk zijn: kom niet deze kant op,’ zei Biden vorige week.
Biden en de Democraten herinneren iedereen er weer aan dat ‘aanzuigende werking’ geen leeg begrip is.