Het revolutionaire karakter van Jezus Christus

Christenen stonden vaak met de Bijbel in de hand aan de verkeerde kant van de geschiedenis. Dat was eind november in een fabriek in Amersfoort de boodschap van Barbara Lamain aan de leden van de ChristenUnie. De dominee uit ’t Woudt betoogde in een soort preek aan het begin van het congres van de regeringspartij dat volgelingen van Jezus eeuwenlang heel betreurenswaardige zaken hebben verdedigd. Slavernij bijvoorbeeld, en ongelijkheid tussen man en vrouw. Maar gelukkig zijn mensen de heilige schrift in de loop der eeuwen anders gaan lezen. Wat Gods opdracht aan hen is, zo zei dominee Lamain, wordt door de werking van de Heilige Geest pas geleidelijk duidelijk.

Maar het is moeilijk vat te krijgen op de Heilige Geest. De vraag wat God wil en bedoelt, blijft gelovigen verdelen, waarbij de polyinterpretabele Bijbel niet altijd genoeg helderheid verschaft. De verschillen van meningen kwamen ook tot uiting op de bijeenkomst van de ChristenUnie. Een lid protesteerde verontwaardigd tegen de plek van een homoseksuele partijgenoot op de kandidatenlijst van de Eerste Kamer. Het partijbestuur zou zich volgens hem willen onttrekken aan het bijbelse gezag. Een dergelijke opvatting past in de aloude christelijke traditie van scherpe veroordeling van intieme betrekkingen tussen mensen van hetzelfde geslacht.

De meeste christenen gaan met hun tijd mee

Maar de overgrote meerderheid binnen de ChristenUnie heeft zich inmiddels afgewend van deze klassieke homofobie. In tegenstelling tot de orthodoxe protestanten van de SGP en de hoogste baas van de katholieke kerk in Nederland. Kardinaal Wim Eijk kwalificeerde homoseksualiteit dit jaar in een stichtelijk boek over huwelijksmoraal en seksuele ethiek nog onomwonden als ‘intrinsiek kwaad’.

De aartsbisschop van Utrecht houdt graag vast aan de oude leer. Maar de meeste christenen gaan met hun tijd mee. Hun visie weerspiegelt deels de heersende opvattingen van een tijdperk. Dit geldt zeker ook voor hun kijk op Jezus. Mede doordat er weinig betrouwbare historische feiten zijn over de man van Nazaret, kunnen gelovigen hem min of meer modelleren naar hun zelfbeeld en idealen. Zo kwam in de jaren zestig van de vorige eeuw het beeld op van Jezus als hippie, als een vroege representant van de flowerpowerbeweging. En moderne kunstenaars portretteren hem het liefst als de Man van Smarten, als een twijfelende, lijdende mens.

In Cambridge wordt beweerd dat Jezus wellicht een transgender was

In de theologie – een vak met veel pretenties, maar zonder enige wetenschappelijke basis – kleuren eigen voorkeuren eveneens de kijk op Christus. Zwarte theologen beweerden bijvoorbeeld dat hij een donkere huidskleur had. En de bekende en invloedrijke Nederlandse theoloog Harry Kuitert verraste zijn talrijke lezers ineens met het inzicht dat Jezus niet de zoon van God was, maar niets meer (of minder) dan een bijzonder mens, een soort spirituele goeroe die leerde hoe te geloven, leven en sterven.

Vanzelfsprekend ontsnapt Jezus niet aan de woke-mode. Dit bleek goed in november. Toen haalde een onderzoeker van Trinity College in Cambridge het nieuws met het verrassende idee dat Jezus best een transgender kon zijn geweest. De op veel schilderijen afgebeelde kruisigingswond in zijn zijde zou dan een vagina zijn. Tot ontzetting van menig gelovige noemde de decaan van Trinity College dit een legitieme visie.