Bloot slaat dood: de preutsheid groeit

Jeroen Hermkens toonde zich boos en verdrietig. De Utrechtse schilder had op bestelling vrouwen uit de voormalige gemeente Beemster geportretteerd. Maar in november kreeg hij te horen dat een paar van zijn kunstwerken uit het gemeentehuis van Purmerend waren verdwenen.

Een gemeentelijke woordvoerder leverde een verklaring. Hij liet weten dat de afgebeelde vrouwelijke blote billen en borsten sommige bezoekers ‘een ongemakkelijk gevoel’ hadden bezorgd, wat tot een verwijdering had genoopt. Hermkens vond de actie ‘te zot voor woorden’. Bij zijn exposities in het buitenland had hij nog nooit last gehad van een dergelijke censuur.

De PSP zette een blote vrouw op een verkiezingsposter

De oppositie tegen de artistieke blote vrouwen in Purmerend staat niet op zichzelf. De tijdgeest is duidelijk veranderd. In 1973 werd bij Callantsoog het eerste – legale – naaktstrand geopend. Het was het resultaat van de strijd van naturisten die tot dan toe stiekem op afgelegen plekken hun kleren hadden moeten uittrekken om zich sterker verbonden te voelen met Moeder Natuur. Zij waren in de regel echte idealisten, die met hun openbare naaktheid een bijdrage meenden te kunnen leveren aan een betere, meer natuurlijke wereld.

Sowieso ging een voorliefde voor bloot toentertijd doorgaans gepaard met een progressieve maatschappijbeschouwing. Van bekrompenheid getuigende taboes dienden te worden doorbroken. Symbolisch was de misschien wel beroemdste verkiezingsposter uit de vaderlandse geschiedenis. De Pacifistisch-Socialistische Partij wilde voor de verkiezingen van de Tweede Kamer van 1971 kiezers trekken met een affiche met een geheel naakte vrouw in de wei en de leus ‘Ontwapenend’. De stunt veroorzaakte een hoop commotie en had verder weinig gunstige gevolgen. De blote vrouw op de poster wist van niets, tekende vanzelfsprekend protest aan en kreeg een schadevergoeding van de provocerende partij, die bij de verkiezingen bovendien de helft van haar vier zetels verloor.

In 1967 verscheen Phil Bloom naakt op de televisie

Met linkse partijen als de PSP sympathiserende media liepen aanvankelijk voorop in het naaktoffensief. Het was dan ook de VPRO die in 1967 voor het eerst een vrouw, Phil Bloom, geheel naakt op de Nederlandse televisie in beeld bracht.