Het is te begrijpen dat de Russische president Poetin de westerse vernedering nog altijd hoog zit. Maar een moreel hoogstaand leider is hij zeker niet, schrijft Syp Wynia. Onbegrijpelijk dat Trump zo met hem flirt.
Buiten eigen land kwam het grootste gejuich over de stembusoverwinning van Donald Trump uit de Doema, het Russische parlement dat overwegend bevolkt wordt met Poetin-getrouwen. Uit regeringscentra in de rest van de wereld moest Trump het doorgaans doen met brave felicitaties.
Het laat zich ook nog begrijpen, dat de gekozen president Trump is zijn sas is met de ondermijning door de Russische geheime dienst van de presidentscampagne van zijn concurrent Hillary Clinton. Maar waarom zou president Donald Trump bij uitstek goede banden met Poetin moeten hebben?
Alle kans dat Trump in Poetin een soort gelijkgezinde ziet. Beiden hebben ze een hekel aan het establishment in Washington, zoals belichaamd door Hillary Clinton. Beiden zijn het macho’s, die neerkijken op feminiene softies die zeuren over mensenrechten, terwijl er ook zaken kunnen worden gedaan en er machtswoorden kunnen worden gesproken.
Niet onder de indruk van kleinstaterij
Trump mag dan zelf afkomstig zijn uit een typische Europees-Amerikaanse immigrantenfamilie (Duits aan vaderskant, Schots aan moederskant), maar hij lijkt niet erg onder de indruk van wat er in Europa gebeurt. Trump heeft zich nauwelijks uitgelaten over het samenwerkende ‘Europa’, maar juichte de Britse ‘Brexit’ alvast van harte toe.
Landen, zoals ook veel Europese NAVO-landen, die te weinig bijdragen aan hun eigen verdediging kunnen naar Trumps zeggen niet meer op Amerikaanse militaire bijstand rekenen. Wellicht heeft die hele NAVO zich wel overleefd, opperde hij.
Ondermaatse militaire bijdragen
Het laat zich best een beetje begrijpen dat een man als Trump gevoelsmatig weinig heeft met leiders van coalitieregeringen in kleine landen die nooit eens even lekker orde op zaken stellen. Het kan trouwens ook helemaal geen kwaad als een Amerikaanse president het weer eens goed kan vinden met een Russische president.
Deze week in Elsevier
Hoe Trump de ban brak en een unieke prestatie leverde.
Trumps ergernis over ondermaatse militaire bijdragen van andere landen zijn ook begrijpelijk, al zijn ze deels onjuist. Landen als Japan en Zuid-Korea, waar samen zo’n 75.000 Amerikaanse manschappen gelegerd zijn, betalen daar fors voor. De Amerikaanse bases aldaar zijn er echter niet alleen ter bescherming van de Japanse en Koreaanse belangen, maar ook ter bescherming van Amerikaanse belangen.
In Amerikaans belang
Trump lijkt vergeten dat de vrije wereld niet alleen veel aan de Verenigde Staten te danken heeft, maar dat het ook een Amerikaanse wens was om de eigen invloed in het eigen belang over een zo groot mogelijk deel van de aarde te laten gelden, samenhangend in militair, economisch en cultureel opzicht.
De nieuw gekozen president verzet zich nu tegen vrijhandel, maar er was juist in de dagen dat ‘America’ nog ‘great’ was veel initiatief vanuit Washington om handelsbelemmeringen op te ruimen. En dat niet uit liefdadigheid, maar om de Amerikaanse export van graan, machines, computers en bioscoopfilms mogelijk te maken.
De hele vrije wereld die onder Amerikaanse hegemonie werd opgebouwd diende – zeker ook in Amerikaans belang – een bolwerk te vormen tegen de onvrije wereld van communisme en dictatuur. Daar was ‘America’ toen ‘great’ in.
Gaat Trump afbreken wat is opgebouwd?
Tegen die achtergrond is het geflirt van Trump met Poetin onbegrijpelijk. Terwijl Donald Trump – en eerder zijn vader – kapitaal kon vergaren in het vrije westen, werkte Vladimir Poetin voor de duistere geheime dienst KGB in het al even duistere Sovjetrijk. Nadat Poetin met zijn KGB-vrienden de macht grepen in Rusland werden ook zij rijk: van de corruptie, wel te verstaan.
Als Trump werkelijk zo fijn samen zou willen werken met Poetin, breekt hij in Europa en omstreken mogelijk veel af dat de Verenigde Staten al opbouwden in de tijd dat ‘America’ nog ‘great’ was. De Atlantische militaire samenwerking en de Europese economische integratie zijn beide instrumenten van de Amerikaanse politiek in de decennia van na de Tweede Wereldoorlog. Er kan inmiddels best wat op die instituties aan te merken zijn, maar zo zijn de feiten.
In de dagen dat America nog great was, was het Koude Oorlog. De NAVO was een Amerikaanse uitvinding als instrument tegen de Sovjets in het Kremlin. Zoals de Europese eenwording dat ook was. Die West-Europese eenwording hielp trouwens ook prima bij het vrijmaken van de Europese markten voor Amerikaanse goederen en diensten.
Vreugde over mislukte Clinton
Dat gebeurde allemaal de laatste 70 jaar – precies het leven van Donald Trump. Waarbij wel moet gezegd, dat het inmiddels al een kwart eeuw geen Koude Oorlog meer is. Na afloop van die Koude Oorlog nam ook de globalisering een sprint. Dat droeg weer bij aan het ongenoegen van kiezers, die in de Verenigde Staten klaarblijkelijk hun heil bij Trump zoeken. Zoals ook het Amerikaanse belang bij NAVO en ‘Europa’ geringer werd na de val van de Sovjet-Unie, ook al onder de presidenten Clinton, Bush en Obama.
Er zijn ook tal van begrijpelijke redenen voor vreugde over de mislukking van de presidentiële missie van Hillary Clinton. In het algemeen mogen de dikwijls vermolmde politieke en economische gevestigde ordes in de westerse wereld wel eens worden opgeschud. Ook het leedvermaak onder zogenaamde populisten en andere anti-Hillary’s is zonder meer aanstekelijk.
Poetin is geen moreel hoogstaand leider
Maar ondertussen is het geflirt van Trump met Poetin niet te harden. Dat Poetin de westerse vernedering in de eerste jaren na het einde van de Koude Oorlog hoog zit, laat zich navoelen. Maar dat maakt Poetin nog niet tot een moreel hoogstaand leider, die een voorbeeld of zelfs maar een gelijkwaardige partner van een Amerikaanse president zou kunnen of moeten zijn.
Gelukkig gaat het ook niet gebeuren, die ommezwaai van de Verenigde Staten ten gunste van Rusland, ten koste van de eenheid in de samenwerking met westerse partners en bondgenoten.
Een aankomend Amerikaans president kan persoonlijk nog zo gecharmeerd zijn van een buitenlandse ambtgenoot, maar als die toewijding ingaat tegen het belang van het gigantische diplomatieke, militaire en culturele kapitaal dat de Verenigde Staten elders heeft opgebouwd, zal het praktische nut van de speciale relatie tussen Poetin en Trump beperkt blijven. Een volstrekte alleenheerser is Trump immers ook weer niet. In tegenstelling tot de Russische president.