Deze weken wemelt het in de straten van Engeland opeens van de Britse en Engelse vlaggen, vooral aan lantaarnpalen. De parade van Union Jacks en Saint George’s Crosses symboliseert een fel debat over nationale identiteit, multiculturalisme en onvrede over immigratie.
Operation Raise the Colours (‘hijs de kleuren’) luidt de oproep aan Engelsen om de blauw-wit-rode vlag van Groot-Brittannië en de witte vlag met het rode kruis van Engeland te hijsen. De vlaggen wapperen aan lantaarnpalen, terwijl ook witte cirkels op rotondes van een rood kruis worden voorzien.
De beweging begon spontaan in Birmingham, waar woede ontstond over het groen-wit verlichten van de bibliotheek op 14 augustus, om de Onafhankelijkheidsdag van Pakistan te vieren.
De daaropvolgende dagen verspreidde de oproep om Britse en Engelse vlaggen op te hangen met de hashtag #raisethecolours zich via sociale media als WhatsApp, X, Facebook en Telegram in enkele dagen over heel het land.
Woede over two-tier-justice na verwijderen vlaggen in Birmingham
Al snel werden in Birmingham honderden vlaggen van lantaarnpalen weggehaald. Volgens het Labour-gemeentebestuur vanwege onderhoud aan de verlichting of omdat wapperende vlaggen gevaarlijk zouden zijn voor verkeersdeelnemers.
Als je Palestijnse vlaggen tolereert, moet je uiteraard ook de Saint George’s-flag tolereren
Het besluit leidde tot een storm van kritiek onder inwoners van Birmingham en ver daarbuiten. Zij wezen erop dat in de stad sinds het begin van de oorlog in Gaza al ruim anderhalf jaar Palestijnse vlaggen aan lantaarnpalen hangen.
‘Als je Palestijnse vlaggen tolereert, moet je uiteraard ook de Saint George’s-flag tolereren,’ zei commentator Ross Clark van weekblad The Spectator in een podcast. ‘Anders trap je in de two-tier-val waarbij één deel van de bevolking de voorkeur krijgt boven het andere deel.’
‘Two-tier-justice een belediging voor de politie’
Al jaren woedt in het Verenigd Koninkrijk een verhit debat over two-tier-justice, een klacht van vooral rechtse en conservatieve Britten dat minderheden vaker wegkomen met wetsovertredingen en lichter worden gestraft dan de autochtone bevolking.
Procureur-generaal Lord Richard Hermer noemde in juni tegenover de BBC de suggestie van het bestaan van een two-tier-rechtssysteem ‘walgelijk en fout’.
Volgens hem is de bewering ‘beledigend voor onze politie, beledigend voor onze openbare aanklagers die te goeder trouw proberen de wet toe te passen en beledigend voor de rechtbanken, waar onafhankelijke rechters de wet toepassen om tot de juiste vonnissen te komen’.
Niettemin sprak voormalig minister en Lagerhuislid Robert Jenrick (Conservatieve Partij) na de verwijdering van de vlaggen in Birmingham tegenover de krant Daily Mail ook van ‘onverholen two-tier-vooringenomenheid jegens het Britse volk’.
Critici: ‘Vlaggen gekaapt door radicaal-rechts’
Sabiha Aziz, een activist uit Birmingham, zegt tegen de BBC dat ‘radicaal-rechts de vlaggen heeft gekaapt, zodat ze haat en uitsluiting symboliseren’.
De linkse ngo HOPE not Hate schrijft op haar site dat het massale vlagvertoon is aangejaagd door inzamelingssacties en donaties van (ex-)leden van de voormalige actiegroep English Defence League en de politieke partij Britain First, die te boek staan als ultranationalistisch dan wel radicaal-rechts.
Bij talkshow Good Morning Britain zei Kehinde Andrews zelfs dat de Union Jack en de Saint George’s Cross inherent fout zijn.
We weten niet wat de geschiedenis is van deze symbolen
‘Het probleem is niet dat radicaal-rechts deze vlaggen heeft gekaapt, maar dat we niet weten wat de geschiedenis is van deze symbolen,’ aldus de hoogleraar Black Studies aan Birmingham City University.
‘Beide vlaggen werden gehesen op schepen die mijn voorouders tot slaaf hebben gemaakt, waarmee het Britse leger in India, Pakistan en Afrika marcheerde en een kwart van de wereld koloniseerde. Radicaal-rechts pikt deze vlaggen op, omdat ze hun racisme vertegenwoordigen.’
Schoolmeisje (12) in Union Jack-jurkje niet welkom op cultuurdag
Dat de eigen vlag controversieel is, bewees een incident half juli op de Bilton School in de stad Rugby. De middelbare school hield een zogenoemde Culture Celebration Day om ‘de rijke diversiteit op onze scholengemeenschap te vieren,’ waarbij leerlingen werd gevraagd kleren te dragen die hun ‘nationaliteit of familieachtergrond zou reflecteren’.
Toen een 12-jarig meisje verscheen in een jurkje in de kleuren van de Union Jack en een spreekbeurt wilde geven over de Britse cultuur, kreeg ze te horen dat dit ongepast was, ‘omdat je elke andere dag al kunt vieren dat je Brits bent’. Nadat online grote ophef ontstond, bood de school het meisje excuses aan.
‘Ik kan me geen ander land bedenken dat zich schaamt voor eigen vlag’
Het besmet verklaren van de banieren schiet Spectator-commentator Clark in het verkeerde keelgat. ‘Ik kan me geen ander land bedenken dat zich schaamt voor de eigen vlag. Hier wordt de nationale vlag behandeld als een soort sinister embleem voor radicaal-rechts. Terwijl het ieders vlag is.’
Volgens Clark is sprake van een zichzelf vervullende profetie: ‘Hoe meer je de vlag probeert te verbannen van huizen en straten, hoe meer je er een symbool van radicaal-rechts van maakt.’
De affaire benadrukt volgens journalist Tom Slater van de website Spiked ‘de dubbele standaard in het multiculturalisme: dat alle identiteiten moeten worden gevierd, behalve de nationale’.
Vlaggendebat weerspiegelt onvrede over immigratie en asielbeleid
Het vlaggendebat lijkt ook een uitlaatklep voor bredere frustraties over immigratie en asielbeleid die al veel langer leven. De Britse en Engelse vlag zijn volop te zien tijdens een golf van demonstraties door heel Engeland bij voormalige hotels die zijn omgebouwd tot asielzoekerscentrum.
Aanleiding was halverwege juli de aanranding van een 14-jarig meisje door een Ethiopische asielzoeker bij zo’n migrantenhotel in Epping in Essex, ten noordoosten van Londen.
Asielhotels: mikpunt van gewelddadige rellen
In de hotels verblijft volgens het National Audit Office (de Britse Rekenkamer) ongeveer eenderde van de ruim honderdduizend asielzoekers die door de overheid worden gehuisvest. Omwonenden, opvallend vaak moeders, klagen over onveiligheid rond de hotels, in het bijzonder voor hun dochters.
Een jaar geleden waren asielhotels al mikpunt van gewelddadige rellen in het hele land. Lont in het kruitvat was destijds de moord op drie jonge meisjes in Southport, waarna valse geruchten de ronde deden dat de dader een asielzoeker was.
Two-tier Keir: populariteit Starmer snel gekelderd
Na een week keerde de rust toen terug, maar de onvrede bleef. Premier Keir Starmer, die de rellen afdeed als far right thuggery (radicaal-rechtse gewelddadigheid) kreeg daarna de bijnaam Two-tier Keir.
De premier durfde zich volgens critici veel minder hard uit te spreken tegen rellen bij onder meer Black Lives Matter- en pro-Palestijnse demonstraties. De premier zelf noemde de vermeende dubbele maat een ‘non-onderwerp’.
De populariteit van Starmer – begin juli 2024 gekozen, vooral vanwege de grote onvrede over veertien jaar lang Conservatief bewind – is in ruim een jaar tijd hard gekelderd. Onder meer omdat hij net als zijn voorgangers van de Tories illegale immigratie via small boats maar niet onder controle krijgt.
In de eerste helft van 2025 arriveerden er via Het Kanaal zo’n 20.000, aldus het Migration Observatory van Oxford University. En terwijl een meerderheid van de Britse bevolking mínder immigratie wil, kreeg het Verenigd Koninkrijk de afgelopen twee decennia jaarlijks juist honderdduizend immigranten bij.
Nigel Farage leidt in peilingen en komt met plan ‘massadeportaties’
Na decennia aanmodderen om (illegale) immigratie te beteugelen, wil Nigel Farage het over een andere boeg gooien. Hij kondigde dinsdagochtend 26 augustus zijn plan aan voor ‘massadeportaties’ van illegale immigranten.
Getuige zijn ruime voorsprong in de peilingen – Farages partij Reform UK staat op 30 procent van de stemmen, Starmers Labour volgt met 20 procent – slaat zijn nationalistische koers aan.
Nadat de door hem geïnitieerde Brexit de belofte van take back control over de eigen grenzen niet kon waarmaken, hoopt Farage het als premier na de eerstvolgende verkiezingen hoogstpersoonlijk te gaan regelen.
Dat de leider van Reform UK zijn plannen bekendmaakte op een persconferentie met achter hem een levensgrote Union Jack, maakt duidelijk aan welke kant van het vlaggendebat hij staat.
Elon Musk plaatst afbeelding van Saint George’s Cross op X
Hetzelfde geldt voor Elon Musk. De miljardair, die zich vorig jaar al mengde in het debat over ‘Southport’ door een aanstaande burgeroorlog ‘onvermijdelijk’ te noemen, plaatste diezelfde ochtend ook een afbeelding van de Saint George’s Cross op X. Om nog eens te onderstrepen hoe politiek beladen de vlaggendiscussie in het Verenigd Koninkrijk is geworden.
Te midden van de oplopende politieke spanningen behouden de Britten gelukkig hun klassieke, cynische gevoel voor humor. ‘Als het schilderen van het Saint George’s Cross op dingen ervoor zorgt dat de regering ze repareert, dan heb ik een lijstje…’ schreef Telegraph-columnist Michael Deacon in reactie op het verwijderen van de vlaggen in Birmingham.
Hij riep zijn lezers op de Saint George’s Cross te tekenen op alles waaraan ze een hekel hebben. ‘Potholes, vuilniszakken, onhandelbare kinderen – beklad ze met een Engelse vlag en ze zullen op magische wijze verdwijnen.’