De feiten: Brussel wil minder regels en drempels
Vandaag presenteert de Franse liberale EU-Commissaris Stéphane Séjourné (Welvaart en Industrie) het rapport De interne markt: onze Europese verzekering in de onzekere wereld van vandaag. Strategie voor een interne, eenvoudige en naadloze markt.
Een beter functionerende interne markt is al een tijdje het streven van de Europese Unie. Vorig jaar wezen de Italiaanse oud-premiers Enrico Letta en Mario Draghi uitgebreid op de tekortkomingen ervan.
Groei van 1.300 miljard euro
De EU heeft 450 miljoen inwoners, 26 miljoen bedrijven, een bbp van 17.000 miljard euro en is goed voor 18 procent van de wereldeconomie. Dat klinkt indrukwekkend.
Maar het kan veel beter. Als onnodige interne barrières worden weggenomen, kan het EU-bbp 1.300 miljard euro per jaar groter worden. Dat is meer dan het bbp van Nederland, dat ruim 1.000 miljard euro bedraagt.
Volgens de Commissie kan die groei ook makkelijk de teruggang in de economie compenseren die zou ontstaan door het terugvallen van de export naar de Verenigde Staten met 20 procent.
Weg met ‘overdreven complexe’ regels
‘De Europese markt is ons anker van stabiliteit en veerkracht,’ staat in de ontwerptekst van de strategie die vandaag wordt besproken door alle 27 Commissarissen en die in handen is van EW.
Allereerst wil de Commissie de grootste belemmeringen voor handel en investeringen wegnemen. Te beginnen met ‘overdreven complexe regelgeving’.
EW’s visie: Europese plannen stuiten op nationale belangen en praktijkproblemen
Door: René van Rijckevorsel, EU-correspondentJe zou zeggen: de vlag kan uit bij het Europese bedrijfsleven en de consumenten. Op macroniveau is er met deze voornemens een win-winsituatie: consumenten krijgen meer keuze, bedrijven meer kopers, en dan profiteren overheden ook nog eens van hogere belastinginkomsten.
De andere kant van de medaille: bedrijven zullen te maken krijgen met meer concurrentie. In bijvoorbeeld lidstaten met hoge loonkosten dreigen werknemers hun baan kwijt te raken. Er zal dus flink worden gesputterd in tal van lidstaten.
Lidstaten aan zet, Brussel moet zelf ook eenvoudiger
Uiteindelijk zijn het de lidstaten die moeten meewerken. Ze hebben zelf om een strategie voor een beter functionerende interne markt gevraagd, maar zijn ook verantwoordelijk voor veel van de belemmeringen die ermee moeten worden weggenomen.
Brussel zou het goede voorbeeld kunnen geven, door de eigen regels die voortkomen uit klimaat- en milieubeleid en ketenaansprakelijkheid nog veel meer te vereenvoudigen.
Maar bij klimaat staat de doelstelling nog altijd overeind: de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 moet met ten minste 55 procent zijn verminderd ten opzichte van 1990, en klimaatneutraliteit in 2050. Dat beperkt de mogelijkheden om hard te snijden.
Interne markt: culturele verschillen maken Europese integratie taai
De interne markt heeft ook andere problemen.
De grootste interne markten ter wereld – de Verenigde Staten en China – kennen een vrij uniforme taal en cultuur. Europa heeft 27 lidstaten met 24 officiële talen en afwijkende culturele gebruiken die van plaats tot plaats weer sterk kunnen verschillen.
Welke politicus durft straks eeuwenoude zakelijke en culturele gewoonten ter discussie te stellen, omdat Brussel dat wil?
Kortom: de plannen van de Commissie zijn lovenswaardig, maar er zal nog heel wat water door de Rijn en de Donau stromen voordat de wetgevingsprocessen zijn voltooid, de lidstaten de aanbevelingen hebben opgevolgd en de verplichtingen worden nageleefd.
Deze plannen zijn geen oplossing voor de problemen die de ‘onzekere wereld van vandaag’ oproept. Hooguit helpen ze sommige uitdagingen van de ‘onzekere wereld van morgen’ weg te nemen.
Verdere verdieping: EU wil één digitale markt, kapitaal blijft versnipperd
De Commissie zette eerder al in op simpelere regels voor de landbouwsector en bij de ‘ketenaansprakelijkheid’ (due dilligence) van bedrijven. De Commissie wil nu een stresstest voor alle Europese wetten.
Lidstaten creëren daarnaast te veel barrières door Europese regels aan te vullen met nationale eisen (in EU-jargon: gold-plating). De Commissie wil dat elk land een regel-adviseur benoemt, die de nationale regeldrift moet indammen. Deze ‘sherpa’s’ moeten dan geregeld met elkaar en Brussel overleggen.
Ook moet het veel makkelijker worden om een bedrijf in een ander EU-land op te zetten. Nu hebben alle 27 lidstaten afwijkende arbeids- en belastingregels.
Eén loket voor bedrijven en diploma’s zonder grenzen
Er komt een ’28ste regime’ op Europees niveau, dat één set regels biedt die is gebaseerd op digitale standaardoplossingen. Straks moeten bedrijven zich binnen 48 uur overal in de EU kunnen vestigen. Een wetsvoorstel staat gepland voor het eerste kwartaal van volgend jaar.
Ook moeten onder meer de lidstaten diploma’s uit andere landen gaan erkennen en de nationale verschillen in etikettering worden weggenomen. Op het gebied van dienstverlening moeten de grensmuren worden gesloopt.
Banken, verzekeraars, notaris- en advocatenkantoren, maar ook bouwbedrijven lopen tegen nationale regels aan die nationale beroepsgroepen beschermen. Diensten zijn goed voor driekwart van het bbp van Europa, de bouwsector is goed voor meer dan 10 procent.
Kapitaalmarktunie komt traag van de grond
Bij deze interne-markt-plannen blijft de ook door Draghi en Letta gewenste Europese kapitaalmarktunie (CMU) nog buiten beeld. Banken en financiële diensten blijven voorlopig nog nationale sectoren.
Grensoverschrijdende overnames en investeringen blijven zo vrijwel onmogelijk. Dat jaagt veel start- en scale-ups naar de Verenigde Staten, waar veel meer investeringsgeld beschikbaar is.
De spaar- en beleggingsunie, zoals Brussel de CMU noemt, maakt deel uit van een ander wetgevingstraject. Ook in dit geval speelt de Commissie met het idee van een ’28ste regime’, waaraan lidstaten die zo’n CMU wel zien zitten vrijwillig kunnen meedoen.
Wopke Hoekstra wil Europese kopgroep kapitaalmarktunie: waarom?