De feiten: Meloni bezoekt Trump in Witte Huis
Donderdagavond 17 april ontving Donald Trump de Italiaanse premier Giorgia Meloni, die hij als ‘vriendin’ beschouwt. Ze was de eerste Europese regeringsleider die het Witte Huis bezocht sinds Trump op 2 april wereldwijde importheffingen invoerde, om die een week later alweer grotendeels in de pauzestand te zetten.
Trump overweegt gesprek met EU over handel
Meloni had voorafgaand aan haar bezoek aan Washington overlegd met Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, maar had geen mandaat om namens Brussel een handelsdeal te sluiten.
Toch kreeg ze Trump zover dat hij ‘de mogelijkheid overweegt’ om, als hij binnenkort Rome bezoekt, ook direct met de EU te spreken.
‘Honderd procent,’ antwoordde Trump op een vraag of hij eruit zal komen met de EU voordat begin juli de negentig dagen heffingspauze verloopt. ‘Er zal een handelsdeal komen. Maar we hebben geen haast.’
Trump hekelt Europees immigratiebeleid, Meloni ziet kentering
Ook spraken Trump en Meloni over immigratie. De Amerikaanse president vindt dat Europese landen veel te ruimhartig zijn: ‘Ik ben zeker geen fan van wat ze met migratie hebben gedaan.’ Trump ziet Meloni’s harde koers als voorbeeld. ‘Ik zou willen dat meer mensen zoals u zouden zijn.’
Meloni ziet wel een kentering. ‘Eerst hadden we het alleen over hoe we migranten eerlijk konden verdelen over de landen,’ zei Meloni tegen Trump. ‘Nu gaat het steeds vaker over hoe we illegale migranten kunnen tegenhouden en hoe we ze kunnen terugsturen naar het land waar ze vandaan komen.’
Meloni wil met Italië eindelijk NAVO-norm halen
Na afloop van de bijeenkomst zei Meloni dat Italië nog dit jaar wil voldoen aan de NAVO-norm om minimaal 2 procent van het nationaal inkomen aan defensie uit te geven.
Italië gaf in 2024 slechts 1,49 procent uit aan defensie. Om op 2 procent uit te komen – een norm die bij de NAVO-top van 24 en 25 juni waarschijnlijk alweer wordt verhoogd – moet Italië zo’n 11 miljard euro in defensie investeren.
EW’s visie: Meloni kan cruciale schakel zijn voor Europa
Door: Matthijs van Schie, redacteur BuitenlandHet is belangrijk dat er met Meloni in elk geval één Europese leider is die een goede verstandhouding heeft met Trump en door hem wordt gerespecteerd. Dat Europa’s ‘Trump-fluisteraar’ als eerste prominente Europeaan het Witte Huis bezocht sinds Trumps ‘Liberation Day’, is dan ook geen toeval.
De Verenigde Staten dealen liever niet met de Europese Unie, maar toch hield Meloni de deur open voor een EU-breed akkoord met de Amerikanen. Met een charmeoffensief verleidde ze Trump ertoe om naast het bezoeken van Rome ook ‘de mogelijkheid te overwegen’ om te spreken met de EU-leiders. Het is beter dan niets.
Nationalistische, conservatieve Meloni kan cruciale schakel zijn
Ook op andere vlakken kan Meloni een cruciale trans-Atlantische schakel zijn. Omdat ze in veel opzichten de nationalistische, conservatieve ideologie van de regering-Trump deelt en daarom het luisterend oor heeft van Washington, maar tegelijk geen buitenbeentje is in Brussel zoals bijvoorbeeld Viktor Orbán.
In tegenstelling tot de Hongaarse premier staat Meloni achter Oekraïne. In het Witte Huis wees ze er in Trumps bijzijn nog maar eens op dat Rusland dat land is binnengevallen en de oorlog is begonnen en niet andersom, zoals de Amerikaanse president eerder deze week opnieuw suggereerde.
Hopelijk overtuigt Meloni Trump van noodzaak steun Oekraïne
Te hopen is dat zij Trump en zijn regering ervan kan overtuigen dat Oekraïne militaire steun verdient. Zeker nu de Russen de vredesonderhandelingen maar blijven dwarsbomen.
Om dat enigszins geloofwaardig te kunnen vragen, heeft Meloni gelukkig toegezegd dat ze de 2-procentsnorm van de NAVO wil halen. Maar zij en haar voorgangers hadden al veel eerder naar Trumps waarschuwingen kunnen luisteren.
Europese landen kunnen van Trump leren bij aanpak illegale immigratie
Ook wat betreft illegale immigratie kunnen Europese landen iets van Trump opsteken. De eerste maanden na zijn aantreden als president daalde het aantal migranten die vanuit Mexico illegaal de Amerikaanse zuidgrens overstaken tot de laagste in decennia, meldde CBS News.
Zo lost Trump, die moeite heeft om zijn beloofde vredesdeals in Oekraïne en het Midden-Oosten te sluiten, in eigen land wél een belangrijke verkiezingsbelofte in. Het was een van de voornaamste redenen waarom hij in november de verkiezingen won.
Europees stemgedrag toont al decennia zorgen over (illegale) immigratie
Hetzelfde geldt voor Meloni in Italië en zoveel andere (radicaal-)rechtse politici die in Europese landen werden verkozen. Het stemgedrag van de afgelopen jaren wijst er al decennia op dat de zorgen over (illegale) immigratie breed leven bij veel kiezers op het hele continent.
Als Europese politici uit het midden de voedingsbodem willen wegnemen voor radicaal-rechtse anti-migratiepartijen, die net als Trump te vaak op de hand lijken van Rusland, moeten ze allereerst die zorgen wegnemen.
Luister naar Amerikaanse kritiek op Europese migratiebeleid
Hoe bot de anti-Europese retoriek van Trump en zijn geestverwanten vaak ook is, hun kritiek op het Europese migratiebeleid snijdt wel degelijk hout. Het is raadzaam om die ter harte te nemen en niet, zoals bij eerdere Amerikaanse aansporingen tot het versterken van de eigen defensie, de vingers in de oren te steken.
Als het al mogelijk is, kan het nog jaren duren voordat Europa militair zelfredzaam is. En dus moeten Europese landen de Verenigde Staten ook onder Trump voorlopig te vriend houden, of ze dat nu leuk vinden of niet. Meloni lijkt die boodschap te hebben begrepen.
Wie zegt wat?
Meloni’s uitspraken in het Witte Huis
- ‘Ik kan deze deal niet sluiten in naam van de Europese Unie. Mijn doel is om president Trump uit te nodigen voor een officieel bezoek aan Italië, om te kijken of er een mogelijkheid is om ook zo’n ontmoeting met Europa te organiseren.’
- ‘Het doel voor mij is om het Westen weer groot te maken. En ik denk dat we dat samen kunnen doen.’
- ‘Als ik het heb over het Westen, heb ik het niet over een geografische ruimte, maar over een beschaving. En ik wil die beschaving sterker maken.’
- ‘We hebben nog een gezamenlijke strijd, namelijk het gevecht tegen de woke- en diversiteitsideologie die onze geschiedenis wil uitwissen.’
- ‘Samen hebben we de vrijheid van Oekraïne verdedigd. Samen kunnen we een rechtvaardige en blijvende vrede bereiken. We steunen jullie inzet om de oorlog te stoppen.’
- Toen haar werd gevraagd wat ze vond van Trumps neiging om Oekraïne verantwoordelijk te houden voor de oorlog, antwoordde ze: ‘Er is duidelijk sprake van een invasie, en de indringer is Vladimir Poetin en Rusland.’
Analyses in buitenlandse media
- ‘Ze werd behandeld als een eersterangs bondgenoot,’ zegt Lorenzo Castellani van de Luiss Guido Carli-universiteit in Rome tegen The New York Times. Volgens de politicoloog een ongebruikelijke positie voor Italië, dat geen militaire of economische grootmacht is. ‘Ze werd feitelijk een bemiddelaar. Maar in concrete zin kon ze niets mee naar huis nemen.’
- Columnist van het Britse weekblad The Spectator Gavin Mortimer denkt dat Meloni’s voornemen om ‘het Westen weer groot te maken’ de Franse president Emmanuel Macron woedend zal maken. ‘Jarenlang stond hij op het internationale podium als Europa’s de facto leider. Maar nu niet meer. Hij probeert nog steeds wanhopig relevant te blijven.’
- Mortimer wijst erop dat de Italiaanse premier ‘dichter bij Washington staat dan welke andere Europese leider dan ook’. Volgens de Brit is de vijandschap tussen Trump en veel leiders op het continent ‘ten diepste ideologisch. Keir Starmer, Macron, Pedro Sanchez en Olaf Scholz zijn progressieven. Meloni is dat niet.’ En dus ‘lijkt het erop dat Washington niet langer Brussel, Londen of Parijs ziet als het kloppende hart van Europa. Nu is dat Rome’.
- De BBC ziet eenzelfde ontwikkeling: ‘De bijeenkomst in Washington kan een verder inkijkje bieden in de ideologische allianties die JD Vance in Europa hoopt te voeden.’ Zeker gezien Meloni niet alleen haar felle migratiestandpunt deelt met de Amerikaanse vicepresident, maar ook het rooms-katholieke geloof.
Verdere verdieping: Katholiek Vance is het oneens met de paus over naastenliefde
De in 2019 tot het katholicisme bekeerde vicepremier JD Vance, die op Goede Vrijdag al Giorgia Meloni en haar vicepremier Matteo Salvini ontmoette, is dit weekend in Rome. Daar viert hij met zijn gezin Pasen en ontmoet hij kardinaal-staatssecretaris Pietro Parolin, na de paus de hoogste geestelijke leider van de Rooms-Katholieke Kerk.
Een ontmoeting tussen Vance en de paus zit er waarschijnlijk niet in, vanwege de kwetsbare gezondheid van de 88-jarige kerkvorst. Die werd eind maart ontslagen uit het ziekenhuis, waar hij vijf weken lag vanwege een dubbele longontsteking.
Paus haalde uit naar regering-Trump
In februari haalde paus Franciscus in een open brief aan Amerikaanse bisschoppen uit naar het strenge immigratiebeleid van de regering-Trump. ‘Het juist gevormde geweten kan niet anders dan een kritisch oordeel vellen en zijn afkeuring uitspreken over elke maatregel die de illegale status van sommige migranten stilzwijgend of expliciet vereenzelvigt met criminaliteit.’
Kort daarvoor had JD Vance het massaal deporteren van illegalen nog verdedigd met een beroep op het concept ordo amoris van de kerkvader Sint-Augustinus (354-430). Volgens Vance betekent deze ‘orde van de liefde’ dat naastenliefde in de eerste plaats draait om het omzien naar mensen in de eigen nabije omgeving.
Vance: richt je eerst op je directe naasten
‘Je houdt van je familie, en dan houd je van je naasten, en dan houd je van je gemeenschap, en dan houd je van je medeburgers in je eigen land,’ legde Vance uit in gesprek met Fox News. ‘En daarna kun je je richten op de rest van de wereld en daar je prioriteiten stellen. Links heeft dat concept omgekeerd.’
De paus kon zich, getuige zijn brief aan de Amerikaanse bisschoppen, niet vinden in die lezing: ‘Christelijke liefde is geen concentrische uitbreiding van belangen, die zich beetje bij beetje uitbreiden naar andere personen en groepen.’ Het meningsverschil leidde online tot een levendig debat tussen katholieken.
Hoe Trump Europa weer groot kan maken