Chinees Nieuwjaar: het jaar van de geit of het schaap?

19 februari 2015Leestijd: 4 minuten
'AFP'

Chinezen vieren vandaag samen met hun familie het Chinees Nieuwjaar. Het is dit jaar het jaar van de geit. Of is het toch het schaap?

Donderdag wordt het Chinees Nieuwjaar gevierd. Dit is het belangrijkste feest voor Chinezen. Het wordt ook wel het Lentefestival genoemd, omdat rond deze tijd de natuur begint te ontwaken.

Chinezen beschouwen het nieuwe jaar in meerdere opzichten als een verse start: het huis wordt voor de jaarwisseling opgeruimd en schulden afbetaald.

Het is een echt familiefeest en dat betekent in een land als China dat honderden miljoenen mensen op reis gaan om hun familie te bezoeken. Veel migrantarbeiders zien hun ouders, hun vrouw en hun kinderen alleen in deze periode die Chunyun wordt genoemd. Dat betekent dat het dezer dagen een chaos is op vliegvelden, trein- en busstations en op de weg.

Gouden week

Chinees Nieuwjaar is één van de twee periodes dat iedereen verplicht een week lang vrij is, de zogeheten Gouden Week. Officieel begon die vakantie woensdagavond, maar in de praktijk zijn veel mensen veel langer vrij dan die zeven dagen, al was het maar omdat het voor veel mensen onmogelijk is om na het werk woensdag op tijd thuis te zijn voor de jaarwisseling.

Wie zich geen vliegticket of kaartje voor een snelle trein kan veroorloven is soms meerdere dagen onderweg om in zijn geboortedorp te geraken.

Overigens zijn niet al die vrije dagen betaald. In de weekeinden om de Gouden Week heen worden arbeiders geacht twee of drie dagen in te halen.

Dumplings

Op de laatste dag van het jaar komt de familie samen om te eten, traditioneel dumplings (jiaozi) en ook vaak vis; het een staat voor een lang leven en de ander symboliseert overvloed.

Er worden cadeautjes uitgewisseld, soms rode envelopjes met een geldbedrag. Op oudjaarsavond stond in veel Chinese huiskamers het CCTV Nieuwjaargala aan. Dit is het bestbekeken tv-programma ter wereld met meer dan 700 miljoen kijkers.

Niet dat de Chinezen er erg enthousiast over zijn; er is elk jaar veel kritiek op het programma en op sociale media wordt de draak gestoken met het oubollige karakter van de show.

Vuurwerk

Natuurlijk werd er om middernacht vuurwerk afgestoken om kwade geesten te verdrijven. Dit jaar probeerden veel steden het afsteken van vuurwerk te beperken, om zo luchtvervuiling tegen te gaan.

In 536 steden zijn beperkingen opgelegd aan de verkoopperiode en het tijdsvenster waarbinnen vuurwerk mag worden afgestoken. In 138 steden is zelfs een vuurwerkverbod afgekondigd.

Daar laat de gemiddelde Chinees zich weinig gelegen aan liggen. Ik heb de luchtkwaliteitmonitor er even op nagekeken en de meeste grote steden lieten rond middernacht een flinke piek zien in de hoeveelheid fijnstof en zwaveloxide in de lucht.

Geit

Donderdag is het jaar van de geit begonnen. Of van het schaap. Het is vooral een discussie die onder buitenlanders wordt gevoerd, want Chinezen duiden het teken aan als yang en dat karakter kennen ze zowel van shanyang (geit, shan betekent heuvel) als mianyang (schaap, mian betekent katoen). Strikt genomen kan yang ook ram betekenen.

Je ziet op afbeeldingen en souvenirs dan ook zowel geiten, schapen als rammen. Sommige kenners zeggen dat het juist is om over het jaar van het schaap te spreken, omdat de Chinese astrologie voortkomt uit de Han en die hielden nou eenmaal vaker schapen dan geiten.

Andere deskundigen zeggen juist dat in de tijd dat de dierenriem werd ontwikkeld er nog nauwelijks schapen in China werden gehouden en dat het daarom juist is om over het jaar van de geit te spreken. Niet dat het Chinezen iets uitmaakt; yang is yang!

Bijgeloof

Wat Chinezen wel uitmaakt is de betekenis van het Geit-jaar. De meeste Chinezen beschouwen het als een van de minder positieve tekens in de dierenriem. Volgens bijgeloof vindt maar één op de tien personen die in het jaar van de geit is geboren geluk in het leven.

Sommige Chinese koppels zullen proberen het verwekken van een kind tot de zomer uit te stellen, zodat ze zeker weten dat het volgend jaar in het jaar van de aap zal worden geboren.

De Chinese overheid moet formeel niets van bijgeloof weten, maar de afgelopen weken was de negatieve bijklank van het jaar van de geit steeds vaker onderwerp in de staatsmedia. Lange lijsten met succesvolle geiten werden opgesomd, zoals Steve Jobs en Bill Gates.

Want één ding kan de haperende Chinese groeimotor momenteel niet gebruiken en dat is een negatief sentiment onder consumenten en ondernemers. Vooruit met de geit! Xin Nian Kuaile.