In Somalië heerst chaos en terreur. De enige hoop: vrije verkiezingen. Harvard-studente Fadumo Dayib stelt zich kandidaat om de eerste vrouwelijke president van Somalië te worden.
Somalië is vrijwel wekelijks in het nieuws door terreur en geweld. Terreurgroep Al-Shabaab doodde vorige week 28 mensen in een aanslag op een bus in Kenia. Het geweld is structureel. Somalië verkeert al bijna 25 jaar in een burgeroorlog, die al honderdduizenden doden heeft geëist. De situatie lijkt uitzichtloos.
Maar er is hoop. De president heeft aangekondigd in 2016 vrije verkiezingen te houden. Mijn medestudente Fadumo Dayib maakte daarop bekend zich kandidaat te stellen. Ze wil niet langer toekijken. Fadumo is vastbesloten de eerste vrouwelijke president van Somalië te worden. Ze gebruikt Harvard om haar campagne op te zetten.
Dapper
Fadumo’s levensverhaal is indrukwekkend. Ze groeide op in armoede. Haar vader was slaaf, haar moeder nomade. Pas op veertienjarige leeftijd leerde ze lezen. In de jaren negentig vluchtte ze voor de burgeroorlog naar Finland.
Ze begon op het mbo, leerde de taal, studeerde door en werd de eerste Somalische vluchteling die promoveerde aan een Finse universiteit.
Haar man en vier kinderen wonen nog in Finland. Het is te gevaarlijk om hen mee te nemen naar Somalië. Ze vertelt me hoe moeilijk het was haar kinderen te vertellen dat hun moeder mogelijk niet meer terugkomt.
Maar Fadumo is dapper: ‘Mensen zijn te bang voor de dood, de dood is niet het einde. Het zou een eer zijn te sterven voor een ideaal waar ik in geloof.’
Ieder voor zich
De bevolking van Somalië leeft in permanente angst. Het is een strijd van ieder voor zich. De centrale overheid heeft slechts greep op beperkte delen van hoofdstad Mogadishu. Al-Shabaab wordt teruggedrongen, maar heeft zich omgevormd tot een brute guerrillabeweging.
Volgens Fadumo is Al-Shabaab meer dan een terroristische organisatie. Ze vergelijkt het met de Italiaanse maffia. Het beschermt bedrijven, perst mensen af en doet aan illegale handel. Al-Shabaab kan niet van buitenaf worden verslagen. Het zit overal.
Somalië moet niet langer naar het buitenland kijken voor oplossingen. Fadumo vindt dat Somaliërs moeten accepteren dat ze de chaos zelf hebben gecreëerd. Oplossingen kunnen alleen van binnenuit komen.
Clans
Somalië is een tribale samenleving. De vier belangrijkste clans zijn dominant. Voorheen kozen zij de president. Clans vullen de gaten die de overheid laat vallen. Ze bieden studiebeurzen, onderwijs en sociale zekerheid.
Oude mannen maken de dienst uit binnen de clans. Vrouwen en jongeren hebben geen zeggenschap, terwijl 70 procent van de bevolking jonger is dan dertig jaar. Vrije verkiezingen zouden vrouwen en jongeren voor het eerst een stem geven. Zij zijn de sleutel tot verandering.
Impasse
Vrouwen en jongeren zijn precies de doelgroep die Fadumo hoopt aan te spreken. Via sociale media en mobiele telefoons verwacht ze velen te kunnen bereiken. Omdat vrouwen en jongeren snakken naar verandering, denkt ze een serieuze kans te maken op het presidentschap.
Op Harvard werkt Fadumo aan haar campagne. Ze vraagt hoogleraren om advies voor haar verkiezingsprogramma. Ze gebruikt het netwerk van Harvard om een campagneteam op te bouwen.
Voor het vak ‘Campagnevoeren in de politiek’ schrijft ze een gedetailleerd campagneplan. Onze hoogleraar voor dit vak beloofde al om haar in Somalië te komen helpen.
Op dit moment speelt er een persoonlijk conflict tussen de Somalische president en de premier. Fadumo vreest dat de verkiezingen in gevaar komen door deze politieke impasse. Andere landen moeten druk uitoefenen op de Somalische regering om zich te houden aan zijn belofte van vrije verkiezingen.
Via de Verenigde Naties kan Nederland hierin een rol spelen. Vrije verkiezingen vormen de enige mogelijkheid om een vrouw als Fadumo een kans te geven.