Tien portretten over Nederlanders en hun afstammelingen die een belangrijke bijdrage leverden aan de ontwikkeling van de Verenigde Staten. Deel 10: Willem de Kooning, boegbeeld van het abstract expressionisme.
Willem de Kooning (1904-1997) werd geboren in Rotterdam en maakte in de Verenigde Staten naam als een van de toonaangevende kunstschilders van de stroming die wordt aangeduid als het abstract expressionisme, waartoe ook Jackson Pollock en Arshile Gorky behoorden.
In 1926 kwam hij als verstekeling op een Brits vrachtschip de Verenigde Staten in en vestigde zich als huisschilder in Hoboken, New Jersey. Het jaar daarop verhuisde hij naar een studio in Manhattan.
Abstract
Vanaf 1928 begon De Kooning stillevens en figuurlijke composities te schilderen en vanaf begin jaren dertig maakte hij steeds meer abstracte composities. Van 1935 tot 1937 werkte hij voor het Federal Art Project van de Works Progress Administration, een New Deal-programma voor kunstenaars.
Vanaf 1938 werd zijn werk steeds meer gekenmerkt door zowel mannelijke figuren als gekleurde abstracte werken en combinaties daarvan. In de jaren veertig tot midden jaren vijftig werd De Kooning steeds meer het boegbeeld van het abstract expressionisme. In 1948 had hij zijn eerste eigen expositie in de Charles Egan Gallery in New York.
Vrouwen
Intussen was De Kooning in 1943 getrouwd met Elaine Marie Fried, die ook een belangrijk kunstenaar was. Hoewel De Kooning al in de jaren veertig van de twintigste eeuw vrouwen had geschilderd, begon hij het thema ‘vrouwen’ in de jaren vijftig exclusief te exploreren.
Zijn tentoonstelling van deze schilderijen in de Sidney Janis Gallery in 1953 veroorzaakte een sensatie vanwege zijn techniek en de afbeeldingen die appelleerden aan donkere freudiaanse gedachten en vroeg-Mesopotamische werken.
Nieuwe fase
In de late jaren vijftig en vroege jaren zestig was De Kooning bezig met een nieuwe fase van abstracte werken die meer aan landschappen dan aan menselijke figuren verwant waren. In 1963 vestigde De Kooning zich permanent in East Hampton op Long Island en keerde weer terug naar het schilderen van vrouwenfiguren.
In de jaren tachtig werd bij De Kooning de ziekte van Alzheimer geconstateerd, waaraan hij in 1997 zou overlijden. Terwijl over de kwaliteit van zijn werk uit de jaren tachtig uiteenlopende meningen bestaan, bracht zijn vroege werk uit de jaren veertig en vijftig op veilingen steeds meer geld op.
In 2006 werd 137,5 miljoen dollar betaald voor zijn werk Woman III – een recordbedrag voor een schilderij van na de Tweede Wereldoorlog. In 1985 ontving De Kooning de National Medal of Arts, de hoogste kunstonderscheiding in de Verenigde Staten.