Na de aanslagen in Parijs sprong vrijwel de hele westerse wereld in de bres voor de vrijheid van meningsuiting. Maar wie in Frankrijk zijn sympathie uitspreekt voor de daders kan een bezoekje van de politie verwachten.
‘Ze hadden gelijk met Charlie Hebdo. Ze zouden jullie allemaal moeten vermoorden,’ zei een man in Béziers tegen een groep politieagenten. De man werd opgepakt en kreeg in een versnelde zitting zes maanden celstraf.
Een vergelijkbaar geval deed zich voor in het dorp Bourgoin-Jallieu waar een man zei ‘goed te hebben kunnen lachen’ om de aanslag op Charlie Hebdo.
Jacht op sympathisanten
Sinds de aanslagen in Parijs maakt de Franse politie niet alleen jacht op handlangers en mogelijke nieuwe daders, ook de sympathisanten van de terroristen worden aangepakt.
Het bekendste voorbeeld is de controversiële komiek Dieudonné M’Bala M’Bala die in reactie op de steunbetuiging ‘Je suis Charlie’ de tekst ‘wat mij betreft ben ik Charlie Coulibaly’ op zijn Facebook-pagina zette, waarmee hij refereerde aan Amedy Coulibaly die in Parijs vijf personen doodschoot. M’Bala wilde, zoals hij wel vaker doet, provoceren, net als het weekblad Charlie Hebdo provoceerde met spotprenten.
Verschil
Maar er zit een verschil, zo legde premier Manuel Valls onlangs uit, tussen provocatie en het verheerlijken van terrorisme. ‘Het verheerlijken van terrorisme bestaat uit het publiekelijk presenteren of op positieve wijze becommentariëren van terroristische daden die al gepleegd zijn,’ is te lezen in het Franse wetboek voor strafrecht.
Deze ‘apologie du terrorisme’ wordt, anders dan in het Nederlandse strafrecht, expliciet genoemd in het wetboek en distantieert zich van het ‘aanzetten tot terrorisme’ waarbij een persoon andere mensen aanspoort om terroristische activiteiten te ondernemen. Dit laatste is ook in Nederland strafbaar onder artikel 137d betreft het aanzetten tot haat, discriminatie of geweld.
@DellaVia Er zijn al heel veel veroordelingen geweest de afgelopen tien dagen, met zeer zware straffen. Rechters zijn hysterisch geworden.
— Stefan de Vries (@stefandevries) January 21, 2015
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Kritiek
De Franse autoriteiten lijken dus te worden gesteund door het wetboek van strafrecht. Toch klinkt er in Frankrijk ook kritiek. Een Franse advocaat, die blogt onder het pseudoniem Maître Eolas, snapt wel dat justitie in dit geval niet weg kan komen met alleen het zinnetje ‘laat het recht zijn beloop krijgen’. ‘Je kunt niet in een handomdraai een terroristisch netwerk ontmantelen, en dus worden de gebruikelijke idioten aangepakt die deze daden verheerlijken,’ zegt de advocaat.
‘Maar moet je deze verontwaardiging en belediging over deze opmerkingen, vaak gedaan onder invloed van alcohol of drugs, laten resulteren in een aanklacht van verheerlijken van terrorisme? ‘
Gevoelig
Juist na de aanslag op Charlie Hebdo ligt de vrijheid van meningsuiting nogal gevoelig. Het westen wil laten zien dat je woorden bestrijdt met woorden en niet met wapens. Toch treden de Fransen rigoureus op tegen onwelgevallige uitspraken over de aanslagen. Ook het Amerikaanse Fox News, dat ‘verkeerde informatie over Parijs’ zou hebben verspreid, wordt door de burgemeester van Parijs voor de rechter gesleept. ‘Het imago van de stad zou zijn beschadigd,’ zei de burgemeester.
‘Maître Eolas’ vindt de Franse manier van optreden tegenstrijdig: ‘Je kunt niet na de parade zeggen “we hebben het recht op karikatuur, ook wanneer het choquerend en beledigend is” en vervolgens mensen naar de gevangenis sturen voor woorden die choquerend en beledigend waren. Hoe denkt u dat dit zal worden begrepen? ‘