15.503 migranten in oktober: hoe de Canarische Eilanden uitgroeien tot nieuwe bestemming bootmigranten

1. Hoe groot is de plotselinge toestroom op de Canarische Eilanden?

Hulporganisaties slaan alarm over het recordaantal migranten dat in oktober aankwam op de Canarische Eilanden: 15.503, meer dan tussen januari en september bij elkaar. De eilanden liggen voor de kust van Marokko, maar zijn Spaans en dus EU-gebied. Het zijn vooral ­Senegalezen, Malinezen en Mauritaniërs – bijna allemaal mannen tussen 18 en 24 jaar – die in Senegal op de boot stapten.

2. Is er een verklaring voor de toename?

Ja: de Tunesiëdeal. In juni kwam de Europese Unie met Tunesië overeen dat het Noord-Afrikaanse land mensensmokkel zal bestrijden, in ruil voor een miljard euro aan EU-geld. West-Afrikanen die naar Europa willen, zijn bang dat ­Tunesië ze tegenhoudt. Daarom kiezen ze vaker voor de langere – en gevaar­lijkere – route over de Atlantische Oceaan.

3. Waarom zien we zo weinig beelden van de toestroom via deze route?

De toestroom is groot, vooral op het kleinste bewoonde Canarische eiland, El Hierro. Maar we zien geen beelden van een crisissituatie. Spanje voert een ander beleid dan Italië en Griekenland. Het laat migranten niet zitten op de plek van aankomst, maar vliegt ze over naar hotels en kazernes op het Spaanse vasteland. Daar kunnen migranten vrij in- en uitlopen.

4. Wat is het idee daarachter?

De Spaanse regering – vaak gezien als de meest linkse van de EU – vindt het inhumaan hoe migranten worden behandeld op bijvoorbeeld Lampedusa in ­Italië. Er is kritiek op het Spaanse beleid. De grootste partij van Spanje, de con­servatieve Partido Popular, zegt dat het overvliegen van migranten men­senhandelaren in de kaart speelt. Migranten zouden vanuit de opvang op het Spaanse vasteland erg makkelijk in de ­illegaliteit verdwijnen en verder door Europa reizen.

5. Kan Spanje dit zomaar doen?

De EU bepaalt wat een land minimaal moet doen voor migranten. Landen die ruimhartiger willen zijn, mogen dat. Veel EU-landen juichen het Spaanse beleid niet toe, omdat de migranten ‘verdwijnen’ als zij verder Europa intrekken. EU-landen kunnen op Spanje diplomatieke en politieke druk uitoefenen om meer in de pas te lopen. Aangezien diplomatie in stilte gebeurt, is onbekend of dat wordt gedaan.