De Italiaanse partij Lega is erop gebrand een coalitie te vormen met de 5 Sterrenbeweging. Lega laat dinsdag weten klaar te zijn voor een ‘oorlog tegen de budgetregelingen van de Europese Unie’. Maar er moeten nog wat hindernissen overwonnen worden.
Naar verwachting hadden de twee partijen afgelopen maandag een coalitieakkoord moeten presenteren met de Italiaanse president Sergio Mattarella, maar de twee partijen laten dinsdag weten toch nog meer tijd nodig te hebben.
Het was al een race tegen de klok. Mattarella stond op het punt om nieuwe verkiezingen uit te schrijven, tot de leiders van Lega en de 5 Sterrenbeweging te elfder ure met elkaar om tafel gingen. Vorige week nog vroegen beide partijen om nieuwe verkiezingen, maar zijn in de loop van de week op hun schreden teruggekeerd. De laatste kans om tot een akkoord te komen, hebben ze nu gegrepen.
Zorgelijke alliantie voor Brussel
Vooral voor Brussel is een dergelijke alliantie zorgelijk. Beide partijen worden gezien als populistisch en hebben in het verleden gepleit voor de afschaffing van de euro, zijn tegen de Europese regelgeving voor banken, tegen Europese handelsverdragen en willen opheffing van sancties tegen Rusland. President Mattarella heeft de twee partijen gewaarschuwd niet te breken met de EU. ‘De gedachte dat Italië alles alleen afkan, is een totale illusie, erger nog, een opzettelijk verzinsel in de richting van de publieke opinie. Iedereen weet dat geen enkele van de grote uitdagingen waar ons continent voor staat, door slechts één lidstaat kunnen worden aangepakt.’
De twee partijen wonnen de verkiezingen op 4 maart, maar slaagden er niet in om los van elkaar een meerderheidsregering te vormen. Samen hebben ze in het parlement wel een nipte meerderheid, maar ze worden nog altijd getergd door enkele meningsverschillen.
Beleidsvorming en kiezen regeringsleider
Meningsverschillen over onder meer beleidsvorming en de vraag wie de nieuwe regeringsleider moet worden bleken tijdens de onderhandelingen te pregnant. Lega wil een vlaktaks van 15 procent, waarmee inkomsten met zo’n 80 miljard per jaar extra worden belast, terwijl de 5 Sterrenbeweging juist meer sociale voorzieningen wil voor de armen, wat neer zou komen op zo’n 17 miljard euro lastenverzwaring. Beide partijen beloofden tijdens hun verkiezingscampagne om een impopulaire pensioenhervorming terug te trekken – waarmee de staatskas zo’n 15 miljard euro aan inkomsten zou verliezen.
In tegenstelling tot de harde woorden van Lega, is de 5 Sterrenbeweging iets gematigder geworden ten opzichte van de Europese Unie (EU). Een woordvoerder van Lega zegt tegen persbureau Reuters dat de meningsverschillen zich vooral richten op ‘of we ons we juist agressiever of minder agressief moeten opstellen tegenover de economische werkelijkheid en ambities’.
De Europese Commissie is er niet gerust op. Vicevoorzitter en eurocommissaris Valdis Dombrovskis (Financiën) waarschuwde Italië dinsdag dat het land zich moet houden aan de beloften om het overheidstekort en staatsschulden terug te dringen.
Brussel hoopt vooral dat immigratiebeleid niet verandert
Dimitris Avramopoulos, eurocommissaris van migratie, benadrukte dinsdag bovendien dat Brussel hoopt dat het huidige migratiebeleid van Italië niet verandert onder een nieuwe regering. Dat lijkt ijdele hoop, aangezien alle onderhandelende partijen de inperking van immigratie als speerpunt hebben. Het aantal immigranten dat Italië bereikt, is het afgelopen jaar teruggenomen, maar als het aan de twee partijen ligt, wordt iedereen die het land via het Middellandse Zeegebied bereikt, teruggestuurd. Lega pleitte er eerder voor om een half miljoen immigranten terug te sturen, maar het is nog niet duidelijk hoe dat plan ten uitvoer moet worden gebracht.
De partij heeft dan ook geen enkele boodschap aan de uitspraak van Avramopoulos: ‘We zien hier de meest recente en onacceptabele bemoeienis van een ongekozen ambtenaar in Europa,’ aldus de vinnige reactie van Lega-leider Matteo Salvini op Avramopoulos.
De 5 Sterrenbeweging is echter ook op het gebied van migratie wat softer geworden, volgens Salvini nog een mogelijk breekpunt tussen de twee partijen. De 5 Sterrenbeweging hanteert een ander perspectief, en zegt dat het de partij voornamelijk gaat om wie de regering moet gaan leiden. 5 Sterren-leider Luigi di Maio en Salvini hebben beiden aangegeven geen premier meer te willen worden, en zijn op zoek naar een kandidaat van buiten hun twee partijen.
Tijdens de bijeenkomst met Mattarella op maandag zou de 5 Sterrenbeweging Guiseppe Conte, een relatief onbekende hoogleraar rechten, hebben aangedragen. Er is echter nog geen akkoord van Lega. Die partij kwam zelf met Giulio Sapelli.
Ondertussen heeft Mattarella de twee partijen tot uiterlijk volgende week gegeven om tot een coalitieakkoord te komen. Lukt dat niet, dan lijken nieuwe verkiezingen onvermijdelijk.