Een tijd lang werd in Brussel bewust niet gepraat over verdere uitbreiding van de Europese Unie. Maar met Bulgarije aan het hoofd hebben zes andere Balkanstaten opeens zicht op lidmaatschap.
De Bulgaren zijn dit half jaar voor het eerst voorzitter van de Europese Unie (EU). Ingeklemd tussen Turkije en een reeks niet-EU-lidstaten op de Balkan zoekt het land naar nieuwe bondgenoten in Brussel. ‘De partners op de westelijke Balkan hebben een historische kans. Voor het eerst is er een duidelijk tijdsframe voor hun toetreding,’ zo staat in een document van de Europese Commissie dat in mei tijdens een speciale top over de Balkan wordt voorgelegd aan alle EU-lidstaten.
Door Jelte Wiersma
Meer of minder EU: een andere manier van logisch denken
Volgens de Bulgaarse minister van Buitenlandse Zaken Ekaterina Zaharieva moet worden gekoerst op 2025 als deadline. ‘Dat is realistisch, al moeten de politiek leiders zich wel concentreren op het doorvoeren van hervormingen. De regels zijn hetzelfde voor iedereen.’
Kosovo niet eens erkend door EU-lidstaten
Het gaat om zes landen: Servië, Montenegro, Albanië, Macedonië, Bosnië-Herzegovina en Kosovo. De eerste twee zijn het verst in de onderhandelingen; Servië en Montenegro zijn al enkele jaren met Brussel aan het praten over toetreding. Ook Jean-Claude Juncker, die bij zijn aantreden als Commissievoorzitter beloofde dat er onder zijn leiding geen nieuwe lidstaten bij zouden komen, ziet 2025 als een haalbaar doel. Het zouden de eerste landen zijn die tot de EU toetreden sinds Kroatië in 2013 groen licht kreeg.
Albanië en Macedonië zijn al kandidaat-lid, maar onderhandelingen zijn nog niet begonnen. Vooral voor Kosovo en Bosnië-Herzegovina is veel werk te verzetten en lijkt 2025 niet realistisch. Kosovo wordt niet eens erkend door vijf EU-lidstaten. Bulgarije wil hun geen pad naar EU-lidmaatschap beloven, maar de landen wel ‘Europees perspectief bieden’. Onderdeel daarvan zijn flinke investeringen in de infrastructuur in de Balkanstaten.
Arme regio Bnp per hoofd
EU-gemiddelde: € 29.400
Bosnië: €3.746
Albanië: €3.729
Servië: €4.620
Macedonië: €4.538
Montenegro: €5.834
Kosovo: €2.953
Bron: IMF
Invloed van Rusland
De Bulgaarse premier Boyko Borisov benadrukt dat zijn houding niet puur voortkomt uit eigenbelang. Volgens hem groeit de invloed van China en Rusland in Oost-Europa en moet Brussel ingrijpen. ‘Anders zeggen de inwoners van Belgrado: “Kijk eens naar die brug: die is vernietigd door de NAVO en weer opgebouwd door de Chinezen”.’
Een ander doel van Bulgarije tijdens het voorzitterschap is toetreding tot de Schengenzone. Nederland is een van de felste tegenstanders van dat idee; de regering van Mark Rutte (VVD) meent dat corruptie in het land nog niet voldoende is bestreden.