Onrust bij de Raad van Europa (RvE) in Straatsburg. Er zijn aanwijzingen opgedoken van corruptie en omkoping binnen de Raad. Politici eisen een onafhankelijk onderzoek naar de kwestie.
In december gaf Luca Volonte, ex-voorzitter van de Europese Volkspartij (EVP) – de grootste partij, op Italiaanse tv toe dat hij miljoenen had ontvangen van Azerbeidzjan, een land dat er een dubieuze mensenrechtensituatie op nahoudt.
Politieke gevangenen in Azerbeidzjan
Twaalf delegaties van parlementariërs, waaronder Nederlandse, schreven een brief aan de voorzitter van de Raad. CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt, tevens van de EVP, en zijn Duitse collega Frank Schwabe (SPD) eisen een onafhankelijk onderzoek naar de beschuldigingen.
Volonte heeft toegegeven dat hij persoonlijk tonnen en zijn stichting 2,3 miljoen euro kreeg van het Azerbeidzjaanse lid Suleymanov in ruil voor zijn steun. De Italiaanse justitie doet onderzoek naar de kwestie.
Mensenrechtenorganisatie Amnesty International stuurde de RvE deze week een brandbrief over de mensenrechtenschendingen in Azerbeidzjan en de lakse houding van de RvE. Met name de situatie rondom politieke gevangenen in het land baart de NGO zorgen. Toch is het land nog nooit op de vingers getikt door de raad. Er gaan binnen de muren van de RvE dan ook al jarenlang geruchten over omkoping.
‘Kaviaar diplomatie’
Het verzoek van Omtzigt en Schwabe kon op directe steun rekenen van veel leden: binnen een paar uur tekenden 64 leden uit 25 verschillende landen de oproep. Ook de voormalige RvE-voorzitters Anne Brausseur en Jean Claude Mignon steunen het verzoek.
De RvE, die als waakhond van de mensenrechten in Europa geldt, kwam deze week zelf met een publicatie waarin de gang van zaken bij het hoofdkwartier in Straatsburg ‘Kaviaar Diplomatie’ wordt genoemd. Hervormingen binnen de Raad zouden worden tegengehouden door leden die juist profiteren van de wantoestanden.
De NGO European Stability Initiative (ESI) verstuurde deze week een nieuwsbrief waarin de corruptiebestrijding binnen de RvE ‘nog slechter dan bij de FIFA’ wordt genoemd. ‘De Raad moet niet de FIFA van de mensenrechten blijven,’ schreef voorzitter Gerald Knaus, die tevens bekend is als architect van de migratiedeal tussen de EU en Turkije.
De Spanjaard Pedro Agramunt, de huidige voorzitter van het Assemblee, sprak schande van de beschuldigingen van Amnesty en wil juist die organisatie en ook Transparency International aanpakken. Beide organisaties eisten deze week opheldering over de mensenrechtenschendingen in Azerbeidzjan, en de rol van de Raad daarin.
‘Ik kan het niet toestaan dat de eer van het Assemblee, of de leden daarvan, wordt aangetast,’ zei Agramunt deze week. Het Assemblee mag volgens hem niet ‘misbruikt worden als platform om de strijd aan te gaan met staten die sommigen als rivalen of vijanden beschouwen’.
Ook Axel Fischer, de opvolger van Volonte, riep op tot een onderzoek naar de NGO’s, en niet de Raad zelf. De ‘doelen, het werk en de financiële regelingen met de NGO’s’ moeten volgens hem beoordeeld worden. Hij verzekert de leden dat ‘ons beleid ten aanzien van corruptie er een van zero tolerance is’.
Een ‘Trumpiaans’ antwoord, zegt Knaus in een vileine reactie in zijn nieuwsbrief: ‘Het probleem voor het parlementaire assemblee is niet het gedrag van Volonte, die openlijk toegaf geld te hebben aangenomen ten tijden van zijn lidmaatschap, of het gebrek aan een geloofwaardig anti-corruptie-systeem; maar het is het werk van NGO’s zoals ESI (zijn eigen organisatie, red.), Amnesty International en Transparency International’.
Vooralsnog lijkt een principebesluit genomen te zijn tot een onderzoek in het presidium. De details van het onderzoek zouden over een paar maanden uitgewerkt moeten worden.