Deze week pleit oud-minister van Financiën Hans Hoogervorst in EW voor een debat over een vertrek uit de eurozone. In de Speciale Editie Europese Unie die in 2021 verscheen, spraken Jeroen van Wensen en Marijn Jongsma voor- en tegenstanders van een afscheid van de euro.
Meer dan twintig jaar na de invoering van de euro is nog altijd een substantiële minderheid van de Nederlanders voor een ‘Nexit’. Krijgen we het roer dan weer in handen? En zo ja, worden we er beter van? De hoofdargumenten in dit debat op een rij.
Met de nieuwe gulden zijn we weer baas in eigen huis
Het monetaire beleid is overgedragen aan de Europese Centrale Bank (ECB), en bij de herintroductie van de gulden zou De Nederlandsche Bank (DNB) weer zelf beslissingen kunnen nemen. Formeel dan. Ook vóór de euro was Nederland in monetair opzicht niet volledig autonoom, benadrukt Jakob de Haan (1960), hoogleraar politieke economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. ‘Toen wij de gulden nog hadden, was de munt gekoppeld aan de D-mark, dus in die tijd hadden we ook geen eigen monetair beleid. Het is een illusie te denken dat we dat nu wel zouden krijgen. Dat was toen niet zo en is nu niet zo.’
Lees het spraakmakende omslagverhaal van deze week
Oud-minister van Financiën Hoogervorst: vertrek uit eurozone mag geen taboe zijn
Van 1983 tot de komst van de girale euro in 1999 was de gulden vastgeklonken aan de D-mark. De pogingen tot een monetaire allein-gang waren zelden succesvol, zegt Edin Mujagic (1977), hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer. ‘Het leidde altijd tot een hogere inflatie dan in de buurlanden, en tot een waardedaling van de gulden ten opzichte van andere munten.’
Monetaire autonomie, stabiele wisselkoersen en vrij kapitaalverkeer zijn onverenigbaar, doceert Mujagic. ‘Op elk moment kun je maximaal twee van de drie hebben.’ Als handelsland vaart Nederland wel bij een stabiele wisselkoers: die biedt zekerheid voor importeurs en exporteurs. Vrij kapitaalverkeer is een voorwaarde voor optimale financiering en internationale handel, maar daarmee valt wel een middel weg om de valutakoers te reguleren. Het stabiliseren daarvan kan dan alleen nog maar door het rentebeleid af te stemmen op de belangrijkste handelspartner(s). ‘De kans is groot dat kiezen voor monetaire autonomie voor onze economie slecht uitpakt,’ concludeert Mujagic. Mondialisering heeft de wereld bovendien kleiner gemaakt. ‘Zodanig dat je je kunt afvragen of zelfs Duitsland een autonoom monetair beleid kan voeren.’
De eurozone sleept ons mee in het failliet van de Zuid-Europese landen
Arjo Klamer (1953), emeritus hoogleraar culturele economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, was van het begin af aan een verklaard tegenstander van de euro. Dat heeft hem naar eigen zeggen een zeker maatschappelijk isolement opgeleverd: ‘De euro is een geloof geworden. Geloof je er niet in, dan ben je een afvallige.’
Dit is een artikel uit de honderd pagina’s tellende Speciale editie Europese Unie. Bestel hier. Nu met gratis verzending.
Dat de Zuid-Europese lidstaten, Italië voorop, zoveel schulden maken, is volgens Klamer het gevolg van chronische onevenwichtigheden. ‘Als lenen goedkoper is dan het zou moeten zijn, dan gaan landen schulden aan die ze zich niet kunnen veroorloven. Ze worden op het verkeerde been gezet, en dat wreekt zich. De euro is bedoeld als bindmiddel, maar werkt als splijtzwam.’
Bij de lancering van de euro was de verwachting juist dat de eurolanden qua economische prestaties naar elkaar zouden toegroeien. In de realiteit werkt het andersom, signaleert Klamer. ‘Dat geeft een ongelooflijke spanning.’
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?