Twitter en Facebook wordt een belangrijke rol toegedicht bij volksopstanden en protesten. Dit valt wel mee, blijkt uit onderzoek.
Sociale media als Facebook en Twitter zijn niet meer weg te denken bij protesten of andere uitingen van burgerlijke ongehoorzaamheid.
De revoluties in de Arabische wereld vestigden die reputatie: elders werd via tweets vernomen hoe despoten, soms al decennia aan de macht, van hun troon werden gestoten. Sindsdien volgden vele protesten, zoals in Istanbul en recent in Hongkong, waarbij sociale media een grote rol speelden.
Problemen
Zijn Twitter en Facebook zó belangrijk geworden voor burgerlijk protest? Facebook-oprichter Mark Zuckerberg denkt van wel: ‘Facebook stelt mensen in ontwikkelingslanden in staat om te beslissen wat voor overheid ze willen,’ zei hij in een interview.
Maar zo veel invloed hebben de sociale netwerken nu ook weer niet, blijkt uit onderzoek. Socioloog Zeynep Tufekci van de Amerikaanse Princeton University concludeerde dat de protesten in Egypte en Turkije – via Facebook en Twitter georganiseerd – succesvol waren in het aankaarten van problemen, maar niet in het realiseren van veranderingen.
Demonstraties zijn via sociale media eenvoudig op touw te zetten: achter de demonstraties gaan geen organisaties schuil. Maar die zijn wel nodig om verandering te bewerkstelligen, betoogt Tufekci.
Tunesië
Onderzoeker Thomas Poell van de Universiteit van Amsterdam bestudeerde de tweets tijdens de Tunesische revolutie. Wat bleek? De protesten werden veelal opgezet door ‘ouderwetse’ organisaties als vakbonden. Twitter werd wel gebruikt, maar vooral door Tunesiërs in het buitenland.
Werden de protesten dan niet versterkt door de via sociale media gedeelde beelden over hard politieoptreden? Ook dat valt reuze mee, beweert historicus Ruud Hoff, verbonden aan Instituut Clingendael. Hij stelt dat het Qatarese televisiestation Al Jazeera de voornaamste bron van informatie was.
Het oude medium televisie had een veel groter bereik dan het moderne internet, waartoe veel minder mensen in die landen toegang hebben.