Pronks opzegging is geen onbeduidend feit, maar of het de positie van partijleider Samsom lastig zal maken, valt te betwijfelen. Dat Pronk zegt dat de PvdA haar beginselen verloochent, brengt bij Rutte zijn vertrouwde glimlach terug.
In 1965 werd hij lid van de PvdA. In 2013 heeft hij zijn lidmaatschap opgezegd. Het kan u niet zijn ontgaan: PvdA-mastodont Jan Pronk heeft zijn partij vaarwel gezegd.
Een dag na de bekendmaking van dit nieuws, opende de Volkskrant op de voorpagina: ‘Jan Pronk treft Samsom in het hart.’ Een begrijpelijke kop over een man die door oud-premier Wim Kok ooit als de hoeder van het Nationale Geweten is bestempeld.
Boze mails
Een man wiens onrealistisch idealisme symbool stond voor een tijdperk waarin het koesteren van idealen belangrijker was dan hun haalbaarheid. Van dat romantische tijdperk heeft de huidige generatie PvdA-politici allang afscheid genomen. Treffend was daarom de kop van een interview met PvdA-leider Diederik Samsom afgelopen november: ‘Massa’s boze mails… maar over ontwikkelingssamenwerking: nul.’
En laat nou net dat nieuwe beleid omtrent ontwikkelingssamenwerking voor Pronk een doorslaggevende factor zijn bij zijn beslissing. Dat Nederland, nota bene onder leiding van een PvdA-minister voor Ontwikkelingssamenwerking, de achtenswaardige 0,7 procentnorm loslaat, was voor hem onacceptabel.
Wouter Bos
In zijn opzeggingsbrief zijn Pronks bezwaren fraai vervat. ‘Als sociaal-democraten onderhandelen, ruilen zij niet het welzijn van de ene zwakke groep uit tegen dat van een andere zwakke groep.’ Hiermee doelde hij op het kinderpardon dat de PvdA kreeg in ruil voor de strafbaarstelling van illegaliteit.
Veel passages in Pronks brief waren eigenlijk een regelrechte aanklacht tegen Wouter Bos, oud-partijleider en informateur van het kabinet-Rutte II: de politieke goochelaar die met zijn consultancy-trukendoos wonderen leek te kunnen door onderwerpen uit te ruilen.
De man wiens mission impossible enkel kon slagen omdat de vijf andere mannen aan de onderhandelingstafel onvoldoende opletten. De man die Pronk niet bij naam en toenaam noemt, maar die hij ook wel Wouter B. had willen noemen: de Bandiet aan wiens naam Pronk geen woorden wilde vuilmaken.
Fossiel
Daarom was pagina 31 van de Volkskrant van donderdag 30 mei 2013 in alle opzichten hilarisch. Op de ene helft gingen alle zeven lezersbrieven over Pronk, waarbij een zelfs werd begeleid door een foto van Willem Drees, die begin jaren zeventig ook zijn PvdA-lidmaatschap had opgezegd.
Op de andere helft stond de wekelijkse column van Wouter B. die op zijn beurt met geen woord repte over de PvdA-coryfee. En niet omdat B. zijn column bij de krant voor de bekendmaking van dit nieuws had ingeleverd, maar omdat hij waarschijnlijk dacht wat ook in een van de lezersbrieven stond. Pronk is ‘het laatste fossiel uit het tijdperk Den Uyl.’
Een andere optie, hoewel minder realistisch, is dat B. heeft gemeend dat ‘true goodbyes are the ones never said or explained’. We zullen hetwaarschijnlijk nooit weten.
Halsstarrig
Pronks opzegging is geen onbeduidend feit, maar of het de positie van partijleider Samsom lastig zal maken, valt te betwijfelen.
Samsom komt juist lof toe omdat hij breekt met de PvdA-traditie waarin allerlei feel good-normen halsstarrig werden gekoesterd. En dat de PvdA-voorman vervolgens nul mails ontvangt, is een teken dat hij zijn achterban goed heeft aangevoeld.
Ik ben daarom reuze benieuwd waarom Pronk zijn solidariteit met de medemens weigert te onderwerpen aan een realistische herziening, waarbij de tijdsgeest van 1968 en Nieuw Links ruimte maakt voor die van 2013 – waarin Realistisch Links meer harten kan winnen.
Glimlach
Voor de VVD is Pronks vertrek goed nieuws. In de beeldvorming leken de sociaal-democraten immers de grote winnaars van de kabinetsformatie. Nu iemand als Pronk zegt dat de PvdA haar beginselen op een beschamende wijze heeft verloochend en de handdoek in de ring gooit na 49 jaar partijlidmaatschap, beweegt hij Rutte tot zijn vertrouwde glimlach.
De premier denkt vast; ziet u nu wel dat in mijn kabinet op fundamentele punten de liberale wil de dominante is? Alleen kan en mag hij het niet hardop zeggen. Laat staan dat hij Pronk een bloemetje kan sturen met de tekst: ‘Bedankt dat u mij in het gelijk stelt.’